In Rotterdam verrijst de grootste markthal van Europa. Ingenieursbureau Octatube uit Delft bouwt op dit moment aan de gevels. Die zijn op zich al imposant: een oppervlak van 42 bij 36 meter, helemaal van glas en toch bestand tegen de zwaarste storm.
Bedrijf? Octatube
Product? Complexe architectuur met glas en staal
Wie? Directeuren Nils Eekhout en Mick Eekhout en ongeveer 80 werknemers
Waar? Delft, direct naast de TU Delft
Octatube is niet zomaar een bouwbedrijf dat gevels van glas maakt. Architecten wereldwijd brengen hun wildste ideeën naar Delft, waar Octatube ze doorrekent. Vervolgens maken de ingenieurs proefopstellingen om te testen of het ontwerp past en tegen een stootje kan, waarna de eigen mensen van Octatube de gevels en daken op de bouwplaats realiseren.
De klussen zijn steeds vrij aparte constructies: een gevel van zigzaggend glas voor het Erasmus MC en de origami-luifel van een hotel in Jeruzalem zijn twee voorbeelden. Op het moment zijn ze vooral trots op het nieuwe dak van het Haagse Gemeentemuseum, waaronder afgelopen week tijdens de nucleaire top premier Rutte en president Obama hun persconferenties hielden.
Heel groot tennisracket van glas en staal
Geen huis-tuin-en-keuken-geveltjes dus; elk project is maatwerk. Zo zijn ze al drie jaar betrokken bij de bouw van de Rotterdamse markthal. Het gebouw is een boog van appartementen. De markthal die daaronder ontstaat moet een heel open ruimte worden – maar ook weer geen windtunnel. Vandaar de glazen gevels aan de kopse kanten.
Als je zo'n enorme glazen gevel zou moeten vastzetten met een rigide vakwerkconstructie, dan zouden heel dikke profielen nodig zijn. Niet echt een open constructie. Daarom is voor een andere aanpak gekozen: strakgespannen staaldraad.
De verticale en horizontale kabels worden voorgespannen tot 150 kiloNewton (dat is heel veel) en aan dat net wordt het glas vastgemaakt. "Net als bij een tennisracket", legt ingenieur Joeri Bijster uit. "Je kunt de bespanning heel strak maken, als je maar een sterk frame hebt." In dit geval is dat de betonnen schijf aan de zijkant van het gebouw.
Zorgen over kabels die loslaten of glas dat naar beneden komt, hebben de ingenieurs niet. "Er zit een enorme overspanning op die kabels. Zelfs al zouden een paar kabels knappen, dan nog houdt de rest het." Over een maand of twee zijn de gevels klaar.
Origami met glas
Achter het kantoor heeft Octatube twee hallen: de staalwerkplaats en een hal vol glas. "Dit noemen we ook wel de speeltuin." In die loods staan namelijk verschillende prototypes – stukjes van te bouwen glazen gevels waarop ze onder andere de 'zandzakslingerproef' uitvoeren. "Je kunt zo een beetje gevoel krijgen voor een ontwerp. En als we het hier testen, hoeven we geen fouten te maken op de bouwplaats."
Nils Eekhout runt het bedrijf samen met zijn vader Mick. Die startte het bedrijf in 1983, toen hij als architect moeite had om bedrijven te vinden die konden maken wat hij bedacht. Inmiddels is Mick Eekhout deeltijd-professor Productontwikkeling aan de TU. Hij doet vooral de complexe, meer interessante projecten zelf, terwijl zoon Nils als technisch directeur de lopende zaken doet.
Af en toe een serre of een winkelpui
Net als in de hele bouw gaat het in de gevelbranche niet voortvarend. Hoe komt het dat Octatube toch zwarte cijfers schrijft? Nils Eekhout: "Op één of andere manier hebben wij projecten die toch wel doorgaan, zoals stations en musea. Dat is een stabielere markt dan woningbouw. Maar we doen ook wel eens een serre of een winkelpui hoor."
Dat Octatube enigszins in een niche zit, helpt ook. "We hebben niks op de plank liggen, alles is op maat. We maken gevels die niet bestaan. We zeggen altijd: wij doen projecten, geen producten. Als je iets bijzonders kunt toevoegen, dan is het ook weer niet zo moeilijk. Iedereen kan aluminium profielen kopen en met popnagels aan elkaar vastmaken. Wij zijn iets meer high-end, daar zit nog wel marge op, ook al is het minder dan een paar jaar geleden."
Op naar het buitenland
De volgende stap is het openen van buitenlandse vestigingen, bijvoorbeeld in Duitsland en de Arabische wereld. Octatube heeft ook klussen in het buitenland, zoals het hoofdkantoor van Banco Santander in Spanje (een kubus van bijna dertig vierkante meter) en het translucente, golvende dak van een nieuwe galerij in het Victoria & Albert Museum in Londen, waarin zelfs de dragende balken van glas zijn. Op dit moment werkt Octatube aan twee voetgangersbruggen in Qatar.
De afgelopen jaren is de onderneming flink gegroeid, vertelt Nils Eekhout: "We hebben net de braakliggende grond naast ons gekocht. Er werken nu meer mensen, dus is er meer ruimte nodig. In 2007 was er nog vijf miljoen omzet, inmiddels is dat vijftien miljoen per jaar."
Toch vindt hij meer omzet of meer mensen geen doel op zich: "Het belangrijkste is dat we voldoende werk hebben." Een droom is er wel: "Ons doel is ooit nog eens een olympisch stadion te bouwen. Technisch is zoiets heel uitdagend. En je kunt er heel trots op zijn, omdat heel veel mensen het te zien krijgen."
Lees ook
Dit is het grootste gebouw van Nederland, en het staat in Rotterdam
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl
