Tesla’s aankoop van SolarCity in 2016 was direct al controversieel. De onderneming, die zonnepanelen verkoopt en installeert, had flinke schulden.
Bovendien speelden er verdenkingen van nepotisme; Tesla’s CEO Elon Musk had onderneming zelf opgezet, samen met zijn neven Lyndon en Peter Rive. Musk was daarnaast ook de grootste aandeelhouder van SolarCity. Het bedrijf had 2 miljard dollar financiële steun nodig, die er ook kwam, van Tesla.
Persbureau Bloomberg meldt woensdag dat er een rechtszaak komt van de aandeelhouders tegen SolarCity. Dit najaar zijn in de voorbereiding van de zaak onthullende documenten opgedoken. Diverse stukken laten zien dat tal van beweringen die Musk deed over SolarCity misleidend of onjuist waren.
Elon Musk was steeds een fervent voorstander van de overname en Tesla-aandeelhouders stemden ermee in. Musks stelling was dat het gecombineerde Tesla-SolarCity onderdeel was van zijn masterplan. Tesla zou ’s werelds eerste verticaal geïntegreerde bedrijf voor schone energie worden. Mensen die in Tesla’s rijden zouden zelf energie opwekken met Tesla-zonnepanelen en de zonnestroom zou ook in Tesla’s Powerwall voor gebruik in huis komen.
Omstreden overname
Het was niet alleen de schijn van nepotisme en belangenverstrengeling die Tesla’s raad van bestuur en sommige Tesla-beleggers van meet af aan dwars zat. Ook de timing van de overname werd als slecht gezien. Tesla was net bezig met de introductie van de Model 3, Tesla’s elektrische sedan voor de massa. Hoe slim was het om je dan te laten afleiden door een fusie- en overnametraject?
Musk stelde steeds dat SolarCity een stevige financiële positie had, maar schreef intern over de liquiditeitsproblemen bij de onderneming. Hij benoemde ook dat SolarCity in gebreke zou kunnen blijven bij het terugbetalen van schulden.
Tesla's raad van bestuur stond aanvankelijk afwijzend tegenover het overnameplan. Evercore Inc, een van de banken die was ingeschakeld om de deal te beoordelen, adviseerde óók negatief. De bankiers hadden niet het gevoel dat hun advies serieus genomen werd. Een bankier van Evercore grapte in een e-mail: "Het is Elon's wereld. Wij leven er alleen maar in."
Zonnedakpannen als troef
Om aandeelhouders over te halen, kwam Musk met het idee van de 'Solar Roof', een soort dakpan die zonne-energie kon opvangen. Op een Tesla-SolarCity-evenement in oktober 2016 liet Musk het product zien en het publiek was onder de indruk. De demo-exemplaren die hij toonde werkten helemaal niet, maar aandeelhouders keurden de overname van SolarCity enkele weken later goed.
Naar buiten toe rapporteerden Tesla-bestuurders dat de technologische ontwikkeling van de Solar Roof goed liep en dat de productie op schema lag. "De samenwerking is geweldig", schreven ze over de fusie tussen Tesla en SolarCity.
Maar in werkelijkheid viel SolarCity al uit elkaar. Musk, die eerder sprak over synergie tussen Tesla en SolarCity, zette alle ballen op het Tesla Model 3-programma. Alle aandacht ging naar de auto's. De grootste tegenslag is dat de Solar Roof geen goed werkend massaproduct wordt.
Voer voor juristen
De verzamelde interne en externe stukken schetsen grote tegenstellingen tussen de verhalen naar buiten toe en de echte processen en ontwikkelingen binnen SolarCity.
Aandeelhouders kunnen dat gebruiken in procedures tegen Tesla. Niet alleen grootaandeelhouders als pensioenfondsen lijken dat te gaan doen, grootwinkelbedrijf Walmart diende al een claim in vanwege zonnepanelen die schade veroorzaakten.
Een aandeelhoudersproces vindt plaats in maart 2020. Elon Musk schampert vooralsnog over claims. Hij stelt dat de Tesla's autobusiness nu op orde is en dat de zonneactiviteiten ook gefixt kunnen worden. Musk zegt zich te verheugen op een rechtszaak.
