De jaarwisseling is niet bepaald rustig verlopen in Scheveningen. Vonken van de vreugdevuren op het strand veroorzaakten in de nacht van oud- op nieuwjaar branden in de omgeving.
Wat is er gebeurd?
Op het strand in Den Haag strijden Scheveningen-dorp en Duindorp jaarlijks om wie het hoogste, beste en mooiste vreugdevuur van Den Haag kan maken. Maar dit jaar ging dat goed mis.
Door de harde wind waaiden vonken over het strand en door de straten. Daardoor brak er op meerdere plekken in het dorp brand uit.
De boulevard van Scheveningen werd zelfs ontruimd. De brandstapel veroorzaakte te veel hitte waardoor het voor de toeschouwers op de boulevard onveilig werd. Omdat het publiek niet mee wilde werken bij de ontruiming greep de Mobiele Eenheid van de politie in.
Waarom zijn er vreugdevuren in Scheveningen?
Bij Scheveningen zijn elke jaarwisseling twee vreugdevuren. Scheveningen-dorp bouwt een stapel op het Noorderstrand, ten noorden van de haven, de buurt Duindorp doet dat op 'hun' Zuiderstrand.
Het metershoge vreugdevuur dat elke jaarwisseling wordt opgebouwd en afgebrand op het Noorderstrand bij Scheveningen, is erkend nationaal erfgoed. Het vuur staat sinds 2014 op de zogeheten Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland.
Den Haag kent al tientallen jaren zulke vreugdevuren rond Oud en Nieuw. Vroeger gingen jongeren in de week voor de jaarwisseling 'kerstbomen rausen'. Daarbij braken af en toe vechtpartijen uit, maar in de jaren tachtig liep het uit de hand en kwamen er heuse knokploegen bij. Daarom greep de gemeente in.
In de jaren negentig kwamen er twee vreugdevuren op het strand. De gemeente laat die toe, maar overlegt vooraf met de organisatoren en stelt voorwaarden.
Wat ging er mis?
Het vreugdevuur op het strand van Scheveningen was veel hoger dan toegestaan. Volgens de afspraken mocht de brandstapel niet hoger zijn dan 35 meter, maar de bouwers maakten ‘m uiteindelijk 48 meter hoog. Volgens een van de bouwers van het vuur, die anoniem wil blijven, is de strijd tussen de twee dorpen dit jaar "uit de hand gelopen".
Bovendien was er een behoorlijke westenwind langs de kust bij het opbouwen van de stapels. "In de ochtend stond er windkracht 3 tot 4 waarna de wind tegen en in de avond steeds vaker een dikke windkracht 4 werd. Niets bijzonders natuurlijk voor onze stranden, maar zodra er een brandstapel wordt gemaakt van tientallen meters hoogte verandert de situatie natuurlijk", meldt Weerplaza.
Volgens de weersite veroorzaken brandstapels een grote zuil van extreme hitte. "Deze hitte wil zo snel mogelijk omhoog. Rondom het vuur ontstaat daardoor een luchtstroom die niet van zee naar de duinen gaat, maar van het strand recht omhoog. De straffe westelijke wind krijgt af en toe grip op deze zuil met warme lucht en probeert die te verplaatsen. Deze verplaatsing veroorzaakt extra turbulentie waardoor er wervelingen ontstaan die veel weg hebben van een tornado."
Was de gemeente op de hoogte?
Waarschijnlijk wel. Bronnen rond burgemeester Krikke zeggen tegen de NOS dat er voor de jaarwisseling contact is geweest tussen de bouwers en de gemeente. De bouwers gaven toen toe dat de brandstapel hoger was dan toegestaan. De gemeente besloot de vreugdevuren niet af te gelasten, mede om relletjes en brandstichting rond oud en nieuw te voorkomen. Alleen de veiligheidshekken werden iets verder van het vuur afgezet om het publiek op grotere afstand te houden.
Volgens het AD kneep de politie een oogje toe. In de nacht van 30 op 31 december is nog doorgebouwd aan de vreugdevuren. "Vrachtwagens mochten eigenlijk niet het strand op. Dus toen hebben ze geprobeerd de politie om de tuin te leiden en dat is gelukt", zegt Aram Troost van het bedrijf Gebr. Troost pallethandel, dat pallets leverde aan Duindorp.
Volgens Troost zijn de vrachtwagens "nog tot in Poeldijk achtervolgd door de politie". "Maar we zijn niet aangesproken, niks. Ik geloof dat de politie juist een oogje dichtknijpt", zegt hij in de krant. Ook volgens een brandweerman die anoniem wil blijven, is het bouwen oogluikend toegestaan.
Wat is de schade?
De schadeomvang is nog niet bekend doordat verzekeraars nog geen totaalbeeld van alle schadeclaims hebben. Het gaat voornamelijk om veel kleine schades en enkele woningbranden. Door het vliegvuur zijn er tientallen branden in de omgeving geweest, in stukjes duin en plantsoentjes en branden op daken van huizen.
Keert de verzekering de schade uit?
Volgens de Bond van Verzekeraars wordt de schade aan huizen door de vonkregen normaal gesproken gedekt door de verzekering. Bij auto's hangt het af van de dekking. Bij de meeste allrisk-verzekeringen is de brandschade wel gedekt, bij minder uitgebreide pakketten verschilt dat per verzekeraar.
Door de enorme hitte raakten ook fietsen beschadigd die op of rond de boulevard stonden. In de meeste gevallen kunnen de eigenaren die schade niet verhalen op de verzekering.
De gemeente Den Haag wees eerder via Twitter al op de mogelijkheid kosteloos de gemeente aansprakelijk te stellen in het geval dat de verzekering de brandschade niet dekt en er sprake was van "een gevaarlijke situatie". De schade moet duidelijk worden beschreven en moeten er foto's worden meegestuurd. Of de gemeente de schade daadwerkelijk vergoedt hangt af van "wetgeving en jurisprudentie".
Zijn er over een jaar weer vreugdevuren?
Dat is onzeker. Burgemeester Krikke is zich "rot geschrokken" over de gebeurtenissen. "Ik twijfel met politie en justitie over de toekomst van de vreugdevuren. We moeten als stad bepalen of we hiermee door willen gaan en moeten met zijn allen als stad bepalen of we dit nog wel willen", zei ze bij een persconferentie.
Elf partijen in de Scheveningse gemeenteraad hebben vragen gesteld aan Krikke. Zij willen weten hoe het zo mis kon gaan.
