Succes voor regeringspartij D66 bij haar streven naar democratische vernieuwing: het schrappen van de benoeming van de burgemeester uit de Grondwet is een stap dichterbij gekomen. In de Eerste Kamer tekent zich de vereiste tweederdemeerderheid af die wil instemmen met het voorstel van D66. Eerder ging de Tweede Kamer vrijwel unaniem akkoord.
Het kritische CDA, met 12 van de 75 zetels in de senaat, maakte na eerdere twijfels duidelijk voor te gaan stemmen. Wel willen de christendemocraten de zekerheid dat de burgemeester “relatief onafhankelijk” en een verbindende figuur voor alle burgers blijft.
Dat verlangt ook de andere grote coalitiepartner VVD (13 zetels). De liberalen willen na een reactie van het kabinet de knoop doorhakken. Zij uitten de hoop dat zij akkoord kunnen gaan.
Een deel van de senaat is bang dat het schrappen van de huidige procedure meteen de weg effent voor een gekozen burgemeester. Dat is een van de kroonjuwelen van D66.
De initiatiefnemer van het voorstel, D66-voorman Rob Jetten, probeerde de Eerste Kamer gerust te stellen. De benoeming van de burgemeester gebeurt nu nog per koninklijk besluit, maar Jetten vindt dat ouderwets en niet democratisch. Hij zei echter niet van plan te zijn “heel snel” een wetswijzing in te dienen om een volgende stap vast te leggen. Hij wil eerst een brede discussie over de positie van de burgemeester.
CDA-senator Tom Rombouts vond dat een "mooie meevaller'' en een "opsteker'' voor zijn kritische fractie. Hij noemde het schrappen een "historische stap'' die niet alleen tot vernieuwing, maar zelfs tot versterking van het plaatselijk bestuur kan leiden.
In de huidige procedure geeft de koning een klap op de voordracht van de minister van Binnenlandse Zaken, na een aanbeveling van de gemeenteraad op basis van een vertrouwenscommissie. Critici spreken over achterkamertjes en een banencarrousel voor de grote partijen.
Met het voorstel van D66 wordt niet alleen de benoeming van de burgemeester uit de Grondwet geschrapt, maar ook die van de commissaris van de Koning in de provincies. Daarmee wordt in ieder geval de weg vrij om hun aanstelling op een andere manier te regelen.
De stemming is dinsdag 20 november gepland.
