OPINIE – Het kabinet-Rutte 3 heeft ‘de middenklasse’ ontdekt en strooit met lastenverlichting voor burgers. Tegelijk lijkt politiek Den Haag er een sport van te maken om zich ten opzichte van bedrijven op te stellen als een onbetrouwbare overheid. Dat is bijzonder schadelijk voor het vertrouwen in de politiek, ook als die zich indekt met een beroep op ethische principes.
Naar aanleiding van de problematiek rond uitstoot van stikstof willen onder meer GroenLinks en D66 kijken naar een forse krimp van de veestapel. In het AD van woensdag zegt GroenLinks-Kamerlid Bart Snels dat Rabobank “heel veel geld” heeft verdiend aan de agrarische sector, “terwijl we allemaal al heel lang weten dat deze vorm van intensieve landbouw en veeteelt niet houdbaar was.”
Ergo, als boeren worden gedwongen te stoppen met bepaalde activiteiten, dan zou Rabobank moeten meebetalen aan de afkoopkosten. Bijvoorbeeld door afschrijvingen te doen op leningen die aan agrariërs zijn verstrekt. Eerder hintte ook D66 erop dat Rabobank zou moeten afschrijven op leningen aan de bio-industrie.
Ethisch gelijk moet niet leiden tot onbetrouwbare overheid
Ook als je het eens bent met de ethische en milieu-overwegingen waar GroenLinks en D66 een beroep op doen, zijn suggesties van deze twee partijen slecht voor het vertrouwen in de overheid. Een van de belangrijkste principes waar je als burger en bedrijf op moet kunnen rekenen, is dat je niet met terugwerkende kracht wordt gestraft als er nieuw beleid wordt ingevoerd.
Om het voorbeeld van de milieu-intensieve landbouw en veeteelt te nemen: investeringen die boeren hiervoor hebben gedaan en leningen die hiervoor zijn verstrekt door Rabobank zijn allemaal gedaan binnen de huidige wettelijke kaders. Als de politiek beslist dat de veestapel vanuit milieu-overwegingen moet krimpen, dan is het niet meer dan redelijk dat de overheid (lees: de belastingbetaler) de bijkomende kosten daarvan betaalt.
Immers, als je als burger of ondernemer langetermijninvesteringen doet en er niet meer op kunt vertrouwen dat de overheid de spelregels tijdens de rit gelijk houdt, ontstaan er grote problemen.
Op de eerste plaats ondermijn je als overheid zo de moraal van burgers en ondernemers: als zij zich niet aan de spelregels houden, waarom zou ik dan...
En op de tweede plaats levert dit economische schade op voor het investeringsklimaat als je er rekening mee moet gaan houden dat wettelijke kaders met terugwerkende kracht worden aangepast.
In dit opzicht verdiende Prinsjesdag dit jaar ook geen schoonheidsprijs. De lastenverlichting voor burgers wordt deels gefinancierd door een beloofde verlaging van de vennootschapsbelasting voor bedrijven die meer dan 2 ton winst maken met een jaar uit te stellen.
Premier Mark Rutte luidde deze aanval tegen het grotere mkb en het grootbedrijf overigens zelf in door te stellen dat bedrijven de lonen moeten verhogen, omdat ze anders kunnen fluiten naar beloofde lastenverlichting.
Kennelijk vinden ook partijen zoals de VVD en D66, die traditiegetrouw iets meer oog hebben voor ondernemersrisico's, dat je het principe van een overheid die z'n woord nakomt mag schenden als de politieke retoriek van het moment daar om vraagt.
