Als het eruitziet als een eend, kwaakt als een eend en zwemt als een eend, is het waarschijnlijk een eend, zo luidt het Amerikaanse gezegde. Toch zijn er veel Nederlanders die overduidelijke signalen negeren. De AFM liet vorige maand weten dat er nog ruim 3 miljoen beleggingsverzekeringen (voornamelijk woekerpolissen) lopen.
Dat veel verzekeraars goed zijn in traineren en bagatelliseren, weten we nu wel. Maar wat mij al jaren verbaast, is waarom zoveel mensen passief blijven. Hoewel van hun woekerpolis afhangt of ze hun hypotheek ooit kunnen aflossen en wanneer ze met pensioen kunnen.
Ondanks jarenlange negatieve media-aandacht gaan zij stug door geld in een bodemloze put te gooien. Of erger nog, zijn zij gestopt met premie betalen en zien zij toe hoe de polis zichzelf ‘opeet’, want de jaarlijkse kosteninhoudingen gaan gewoon door.
Ik heb wat rondgevraagd bij klanten en vrienden die een woekerpolis hebben en hoorde vooral de volgende drie redenen:
1. Kennisgebrek
De meeste mensen hebben geen benul wat hun verzekering inhoudt. Dat ligt niet aan hen, want veel van zulke verzekeringen zíjn gewoon ingewikkeld (hoeveel mensen weten wat een saldolijfrente of een oud-regime kapitaalverzekering is?); alleen deskundigen snappen hoe ze in elkaar zitten. En verzekeraars hebben hun best gedaan om de polissen nog ingewikkelder en ondoorzichtiger te maken, met expres ontoegankelijk geformuleerde polisvoorwaarden. Dat de fiscale wetgeving op dit gebied eens in de tien jaar is veranderd en dat er daarom tal van overgangsregelingen zijn die zelfs doorgewinterde fiscalisten niet kennen, helpt ook niet.
2. Psychologische barrière
In 2008 ontdekte ook ik dat ik een woekerpolis uit de jaren 90 had. Ik ben meteen gaan rekenen en hoopte natuurlijk dat het wel zou meevallen. Pas na vijf keer alles te hebben uitgerekend, kon ik mijzelf niet meer voor de gek houden en heb ik mijn polis bij Reaal afgekocht (ik moest wel drie jaar op mijn geld wachten).
Zo vergaat het ook veel anderen, hoor ik. Veel mensen gaan wel bellen met degene die hun destijds hun woekerpolis heeft verkocht. Maar zij worden gesust met teksten als: ‘Je hebt het grootste deel van de kosten toch al betaald. Als de beurskoersen weer aantrekken, kom je er toch nog niet zo slecht vanaf. Ik zou de polis gewoon laten doorlopen. Dat is beter dan over te stappen naar een ander product waarbij je weer de eerste jaren hoge kosten maakt.’ En dat geloven woekerpolishouders maar al te graag.
Dit argument om niets te hoeven doen, is natuurlijk heerlijk om te horen. Alleen is het meestal aantoonbaar onjuist. Bankspaarproducten zijn altijd goedkoper dan vergelijkbare verzekeringen, ook als je eventuele overstapkosten moet betalen (tenzij het om een heel klein bedrag gaat). Alleen bij sommige oudere polissen waarvoor geen vervangend bankspaarproduct bestaat, kan het vanwege de fiscale regels verstandig zijn die toch maar te laten doorlopen.
3. Probleem opgelost
Tenslotte denken veel mensen dat als zij compensatie hebben gekregen van hun verzekeraar alles is opgelost. Maar dat is helemaal niet zo. Na het uitkeren van de compensatie blijven de kosten in het oude tempo doorlopen. Alsof er niets is gebeurd. En dat is nog terecht ook, want je hebt een contract gesloten met een verzekeraar. Je zou toch niet willen dat die verzekeraar dat contract eenzijdig kan aanpassen?
Paul van der Kwast is financieel planner en journalist. Voor Z24 schrijft hij tweewekelijks een column over personal finance.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl