Bregje Spijkerman, expert op het gebied van groepsdynamiek en leiderschap bij TeamTalk, helpt op dit moment een directieteam. Het probleem: één van de directieleden kan niet goed overweg met de rest.
“De man die minder goed in de groep ligt, houdt het liefst vast aan feiten. Maar de rest van het team let juist meer op de sfeer, waardoor het niet goed klikt.”
Die situatie is onhoudbaar geworden. De man voelt zich boos en gefrustreerd, omdat zijn werk volgens hem niet door de rest erkend wordt. Het team vindt het juist moeilijk om met hem samen te werken, omdat hij in vergaderingen zo fel overkomt als hij zijn punt wil maken.
Het is geen uniek probleem. In ieder team zijn er wel mensen die elkaar niet mogen, en de kans is groot dat ook jij een collega hebt met wie het niet klikt. Misschien erger je je iedere dag wel aan hem of haar, of probeer je die collega zelfs te ontlopen.
Henk Veenhuysen, specialist in persoonlijke ontwikkeling op de werkvloer, ziet één rode draad in alle conflictsituaties op de werkvloer: mensen voelen zich niet gehoord. “Daardoor raken ze verder van elkaar verwijderd en loopt een situatie uiteindelijk uit de hand.”
Als voorbeeld noemt hij een situatie waarbij een gemotiveerde medewerker allemaal suggesties deed aan zijn werkgever. "Hij bedoelde het goed, maar zijn werkgever deed er niets mee. Die dacht misschien wel: waar bemoei je je mee?" De jongen voelde zich genegeerd en niet serieus genomen. Het deed hem zeer.
Twee oorzaken voor wrijving
Maar hoe los je zo'n situatie dan op? Spijkerman raadt aan om eerst bij jezelf na te gaan wat voor oorzaak de wrijving heeft. Volgens haar kun je grofweg uit twee oorzaken kiezen.
Het kan zijn dat het op persoonlijk vlak niet klikt, omdat je een andere persoonlijkheid hebt dan je collega. "Stel: jij bent een heel spontaan persoon", zegt Spijkerman. "Dat is je kwaliteit. Maar als je dat ver doorvoert, kom je in je valkuil. Je floept alles eruit en daardoor vallen dingen verkeerd. En je bent allergisch voor mensen die het tegenovergestelde doen, die altijd stil zijn en introvert." Als je collega precies zo is, zorgt dat voor onbegrip en dus voor frictie.
Maar het kan ook zijn dat je collega niet goed functioneert en daarmee het teambelang schaadt, en dat jij dat vervelend vindt. Misschien heeft je collega wel irritant gedrag - hij onderbreekt vaak vergaderingen met nutteloze toevoegingen of staat ongeveer twee uur per dag buiten te roken - die ervoor zorgen dat jij hem vervelend vindt. "Dan zit je collega voor jouw gevoel het team in de weg en dat is heel vervelend."
Een goed gesprek
Hoe ga je hiermee om? Als de wrijving persoonlijk is, is het goed om het gesprek aan te gaan. Het beste is om dat zo vroeg mogelijk te doen, zegt Veenhuysen. "Merk je dat een gesprek met een collega niet goed verliep, dat er wrijving was? Loop dan weer even naar je collega toe om te vragen hoe hij het gesprek vond gaan." Vraag feedback: is er iets dat je beter had kunnen doen, dat hij vervelend vond? Of zeg het eerlijk als hij iets deed dat jij vervelend vond.
Als de relatie al verder ontspoord is, raadt Veenhuysen aan om daar een wat uitgebreider gesprek over te beginnen. "Dan is het belangrijk dat je elkaar volledig laat uitspreken en vertelt wat je dwarszit. Maar beide partijen moeten dan hun best willen doen om eruit te komen. Vaak lukt dat ook wel, ik zeg altijd dat je nog 1 procent van elkaar moet houden om uit zo'n ruzie te komen, want er moet een fundament zijn. Maar als dat er is, kom je er met veel en eerlijk praten wel uit."
Spijkerman voegt nog een belangrijk punt toe: let erop dat je tegen je andere collega's niet te veel over je irritaties praat. Zeker als je collega's jou aardig vinden, hechten ze veel waarde aan je mening en zal jouw kritiek op de ander zijn positie in het team ondermijnen.
Los het collegiaal op
Dan de andere oorzaak van je frustraties op kantoor. Als je collega niet goed functioneert, is het logisch dat je hem vervelend gaat vinden. Zijn gedrag ondermijnt immers het team.
"Je kunt dan twee dingen doen", zegt Spijkerman. "Je kan het gesprek met je collega aangaan. Laat zien dat je een goede intentie hebt. Zeg iets als: het begint anderen op te vallen dat je vaak te laat bent bij vergaderingen, mensen storen zich eraan."
Maar je kunt het ook met het hele team bespreken. Als een collega vaak te laat is bij een vergadering, kun je bij een vergadering vragen hoe belangrijk je andere collega's het vinden om stipt te zijn. "Dan zeg je gewoon: ik wil hier wat duidelijkheid over. Zelf vind ik het belangrijk om stipt te zijn, maar als we samen afspreken dat we het niet zo'n probleem vinden als iemand er later is, dan vind ik dat ook goed. Wat spreken we hierover af?"
Maar, tekent Spijkerman aan, dit is wel een iets gevaarlijkere optie. "Stel dat Piet de enige collega is die vaak te laat komt, dan weet natuurlijk iedereen meteen dat jij je aan Piet ergert. Dat is pijnlijk."
Stap (niet) naar je leidinggevende
Als je zelf echt niet meer weet hoe je de situatie kunt redden, kun je ook naar je leidinggevende stappen. "Dat vind ik persoonlijk een van de ergste dingen die je kunt doen, want een situatie escaleert dan juist vaak", zegt Spijkerman. "Kleine problemen kun je echt wel zelf oplossen, zeker in zelfsturende teams." Je leidinggevende is geen kleuterjuf, vindt ze.
Lig je nachten wakker van een conflict, dan is het volgens Spijkerman een ander verhaal. "Als je alles al hebt geprobeerd en je komt er echt niet uit, is het een optie om je baas in te schakelen."
Veenhuysen adviseert om het dan wel bij jezelf te houden. "Sommige mensen zeggen tegen hun leidinggevende: Piet is een eikel, want hij luistert niet naar mij. Maar je kunt beter iets zeggen als: ik kom er niet uit met Piet, kun jij ons helpen?" Een goede leidinggevende stelt zich dan op als een neutrale bemiddelaar die onderzoekt wat het probleem is en die je helpt om dat op te lossen.
Is er niets dat helpt? Dat komt voor en het is niet het einde van de wereld. "Mediation helpt in ongeveer de helft van de gevallen waarbij een relatie ontspoord is, maar de andere helft gaat uit elkaar. In die zin is het net een huwelijk."
Als een goed gesprek niet helpt, zit er dus niets anders op dan zo rustig mogelijk met de situatie omgaan en desnoods, als het echt al je plezier op je werk verpest, een andere baan te zoeken.
