Zeker zeventig burgers zijn in 2015 om het leven gekomen door een aanval van een Nederlandse F-16 op een autobommenfabriek van IS in het Iraakse Hawija. Dat melden NOS en NRC op basis van bronnen.
In gebouwen en huizen rond de bommenopslagplaats zouden veel vluchtelingen hebben verbleven. Mogelijk was volgens NRC sprake van verouderde inlichtingen over het aantal omwonenden en de aanwezigheid van explosieven, maar de NOS heeft een Irakees gesproken die stelt informatie over omwonenden te hebben doorgegeven aan het Iraakse leger. Onduidelijk is of die informatie de Nederlandse luchtmacht heeft bereikt.
Volgens de NOS en NRC heeft het Amerikaanse Pentagon bevestigd dat bij de aanval in de nacht van 3 juni zeventig burgers omkwamen. De NOS schrijft echter dat ooggetuigen spreken van veel meer doden, onder wie zeker 23 kinderen. Ook waren er honderden gewonden.
Een complete wijk in Hawija zou zijn verwoest. Het zogenoemde targeting-proces zou zeer zorgvuldig zijn geweest en er is een vrij kleine bom gebruikt. Het incident werd volgens het Pentagon zo groot door de enorme hoeveelheid munitie die in de fabriek lag, aldus de NOS.
Volgens de NOS is het de eerste keer dat duidelijk wordt waar Nederland heeft gebombardeerd in Syrië en Irak en hoeveel burgerslachtoffers daarbij vielen. De internationale coalitie heeft met het oog op de nationale veiligheid en die van de vliegers afgesproken betrokkenheid van landen bij luchtaanvallen niet prijs te geven.
Het Openbaar Ministerie zou de zaak vorig jaar hebben onderzocht, maar tot de conclusie zijn gekomen dat er geen aanleiding was voor een vervolgonderzoek. Het Pentagon zou hetzelfde hebben geconcludeerd.
Tweede Kamer wil opheldering over bom Irak
Partijen in de Tweede Kamer reageren geschrokken op het nieuws over de Nederlandse precisiebom die een wijk zou hebben verwoest in Irak. Regeringspartij D66 en oppositiepartijen GroenLinks en SP eisen openheid van zaken van defensieminister Ank Bijleveld.
"Als dit klopt is het een groot en heftig verhaal", zegt SP’er Sadet Karabulut. "Dan heeft de minister een groot probleem." Net als haar GroenLinks-collega Isabelle Diks heeft Karabulut meermaals "specifiek gevraagd" naar burgerslachtoffers. "Ongelooflijk dat de Kamer nu pas via de pers hoort dat bij een Nederlandse aanval zo onthutsend veel burgerslachtoffers zijn gevallen", schrijft Diks op Twitter.
"We proberen al jaren maximale transparantie te regelen als het aankomt op burgerslachtoffers", zegt ook Salima Belhaj van D66. "Dan kunnen we er ook een maatschappelijk debat over voeren en weten nabestaanden wie verantwoordelijk is."
Het Kamerlid hoopt dat Defensie meer "in beweging" komt en openheid wil bieden.
"Nederland heeft recht op de waarheid", aldus Karabulut. Ze stelt vragen aan de minister en wil een debat "om ook de vraag te stellen waarom we nooit geïnformeerd zijn".
Minister Bijleveld wil niets zeggen over burgerdoden bij F-16 aanval
Het kabinet wil bevestigen noch ontkennen dat een Nederlandse F-16 vier jaar geleden een bom heeft gegooid in Irak waarbij tientallen burgerdoden zijn gevallen. Dat zegt minister Ank Bijleveld van Defensie in reactie op de berichtgeving van NRC en NOS.
"Ik ga helemaal niet zeggen of het waar of niet waar is", zei Bijleveld na de ministerraad. De Tweede Kamer wil opheldering over het bombardement. Dat had plaats in de nacht van 3 juni 2015 in Hawija. De aanval was gericht tegen een loods van terreurgroep IS.
De minister zegt wel transparanter te willen zijn over het aantal burgerslachtoffers dat bij bombardementen door Nederlandse gevechtsvliegtuigen valt. Maar ze wil eerst kijken of dit geen gevolgen heeft voor de veiligheid van Nederlandse vliegers.
Ook wil ze er eerst over praten met andere landen van de internationale coalitie tegen IS. "Het is een precair proces." Er zijn landen van de internationale coalitie die meer openheid geven over de burgerslachtoffers die ze maken. Bijleveld belooft "serieus" te kijken of Defensie naast "goed nieuws ook slecht nieuws" kan brengen.
