Over slechte timing gesproken. De Europese Commissie wil de financiële integratie van de eurozone een zet geven, door een vorm van gemeenschappelijk schuldpapier van de eurolanden te creëren.

Echte euro-obligaties zijn een stap te ver. Maar ook de lichte variant kan op stevig verzet rekenen van Nederland en Duitsland. Zeker nu er in Italië een regering wordt gevormd van populistische partijen, waarbij onzeker is hoe de Italiaanse overheidsfinanciën zich zullen ontwikkelen.

Het idee van de Europese Commissie is dat privébeleggers ‘pakketjes’ zouden kunnen kopen met daarin staatspapier uit alle eurolanden. Zo’n ‘Europese obligatie’ van schuldpapier uit negentien landen zou superveilig zijn want door de gedeelde schuld is er nagenoeg nul risico op wanbetaling. Daarom stelt de Europese Commissie voor deze nieuwe beleggingsoptie mogelijk te maken.

De zogenoemde SBBS (Sovereign Bond-Backed Securities) zullen niet door een EU-instelling worden uitgegeven. Brussel haalt alleen de bestaande wettelijke belemmeringen weg en laat de uitgifte van de SBBS over aan de marktpartijen, zoals banken.

Maar wat als een groot euroland financieel in de problemen komt? Zijn deze verpakte euro-pakketjes dan nog steeds zo veilig? Die vraag is niet geheel uit de lucht gegrepen, als je kijkt naar Italië. Het land heeft een torenhoge staatsschuld van 130 procent van het nationale inkomen, terwijl de Europese norm op maximaal 60 procent ligt.

Gelet op de vergrijzingsproblematiek in Italië en het feit dat het pensioenstelsel grotendeels een AOW-achtig karakter heeft, is er nog een hoop te doen om de Italiaanse staatsfinanciën op orde te brengen.

Minister Wopke Hoekstra  van Financiën hoopt in ieder geval dat Italië doorgaat op de koers "die verstandig is voor ieder land in Europa.'' "Ik wens de Italianen echt een regering toe die zorgt voor economische groei, hervormingen en begrotingsdiscipline'', zei hij in Brussel voorafgaand aan een bijeenkomst van de eurogroep. "Maar de nieuwe regering is nog in de maak en moeten we op haar daden beoordelen.''

In Brussel wordt bezorgd afgewacht of de regeringscoalitie van de Vijfsterrenbeweging en de Lega onder leiding van aankomend premier Guiseppe Conte een eurosceptisch beleid zal voeren. Ze heeft aangekondigd te stoppen met bezuinigen en de belastingen te verlagen.

Volgens Hoekstra moet Italië niet van de Europese regels voor staatsschuld en begrotingstekort gaan afwijken omdat dat "in het langetermijnbelang is van Italië. Er zijn goede redenen dat we die afspraken hebben.''

Nederland en Duitsland willen geen eurobonds

Geen wonder dus dat Hoekstra donderdag ook zei dat Nederland tot nu toe "niet veel enthousiasme'' heeft voor plannen voor het gezamenlijk aangaan van schulden door de eurolanden.

De voorstellen die EU-commissaris Valdis Dombrovskis donderdagmorgen presenteerde, zijn volgens Hoekstra een "gemitigeerde variant'', een afgezwakte vorm, van eerdere plannen voor eurobonds. "Ik ga ze eerst in alle rust bestuderen maar wij zijn en blijven tegen eurobonds''. Ook Duitsland is afwijzend.

De SBBS-pakketjes zouden worden samengesteld naar het economische gewicht en de bevolkingsomvang van de negentien landen in de eurozone. De banken hoeven er geen extra kapitaalbuffers voor aan te houden. Het risico ligt volledig bij de beleggers.

Volgens Europarlementariër Esther de Lange (CDA) moet er meer werk gemaakt worden van risicoreductie bij banken en lidstaten. "De EU heeft nog altijd flinke verborgen gebreken op de balansen van banken en lidstaten. Daar doet dit voorstel niets aan. Met dit soort stappen dekken we de problemen in sommige landen toe met de stabiliteit van andere."