ANALYSE – In 1896 kwam de journalist Charles Dow op het idee om het Amerikaanse beurssentiment te meten aan de hand van een door hem samengestelde lijst van 12 aandelen: de Dow Jones ‘Industrial Average’.

Nu, bijna 120 jaar later, openen RTL Z en honderden andere nieuwszenders en radiostations iedere ochtend met de slotkoers van deze beursindex om de ontwikkeling van de grootste kapitaalmarkt ter wereld in één cijfer uit te drukken.

Maar is ‘de markt’, zoals de Dow Jones vaak wordt genoemd, wel representatief voor het beurslandschap in de Verenigde Staten? Wat zegt dit cijfer ons?

Vreemde boodschappenmand

Om te beoordelen of de Dow Jones als beursgraadmeter waardevol is, moet je op zijn minst weten en begrijpen hoe hij wordt samengesteld.

Niet iedereen weet dat de selectie van 30 aandelen niet de resultante is van een zorgvuldige wiskundige, financiële of logische benadering, maar…. het resultaat van ‘een avond vergaderen’ van de hoofdredactie van zakenkrant The Wall Street Journal (die werd opgezet door Charles Dow).

De huidige beursfondsen die zijn opgenomen in de Dow, van Post-It maker 3M tot Walt Disney, zijn alle grote en gerenommeerde bedrijven. Maar de selectieprocedure van de Dow Jones blijft een ondoorzichtig proces. Het is bijvoorbeeld vreemd dat het grootste bedrijf ter wereld – Apple – niet eens in de index is opgenomen.

De boodschappenmand, een redelijke metafoor voor een beursindex, lijkt dus een ingrediënt te missen.

Wat zegt de prijs?

In tegenstelling tot een consumentengoed, waar de prijs een weerspiegeling is van de waarde van het product en het duidelijk is wat je koopt, zegt de prijs van een aandeel niet zo heel veel. Om niet te zeggen NIETS. De aandelenkoers zegt in ieder geval niets over het groeitpotentieel en de waarde van een onderneming.

De prijs van een aandeel is namelijk, zeker bij introductie van een bedrijf, een kwestie van opknippen van de totale waarde in een makkelijk te verhandelen eenheid. En dat is waar de Dow Jones, naast de manier waarop aandelen worden geselecteerd, ook mank gaat.

De Dow is namelijk een prijsgewogen index. Simpel gezegd houdt dit in dat de prijs van het aandeel bepaalt wat de weging is. Big Blue (IBM) is met 188 dollar het duurste aandeel met een weging van 11,4 procent, terwijl Alcoa op een koers van 8 dollar slechts voor half procent meedoet.

Het is te zot voor woorden, maar energiegigant ExxonMobil, met een marktkapitalisatie die bijna drie keer zo hoog is als die van IBM en waar twee keer zoveel handelsvolume in is, heeft een weging die minder dan de helft van IBM is. En dit alleen omdat de koers lager is. Prijs zegt dus niets over potentieel en waarde.

De Dow als richtlijn

De beroemde Amerikaanse vermogensbeheerder Ken Fischer zei ooit: “Beleggers veronderstellen dat de Dow een betrouwbare marktindicator is, maar in werkelijkheid is de Dow slecht opgebouwd, weinigzeggend en zou ze nooit als een benchmark moeten worden gehanteerd.”

Ondanks al deze kritiek hanteren veel pensioenfondsen de Dow Jones als benchmark en eisen zij van hun beheerders dat ze dicht bij ‘de markt’ in de buurt blijven (voor liefhebbers: een lage tracking error te opzichte van de Dow).

State Street, een van de grootste aanbieders van indexfondsen, beheert maar liefst 10 miljard dollar in het zogenoemde Dow Jones Exchange Traded Fund (ETF ofwel een indexfonds dat de Dow volgt). Dat is het tienvoudige van het indexfonds dat de Eurostoxx 50 index van grote Europese aandelen volgt.

Rendement van de Dow

Leidt het zacht gezegd bekritiseerbare fundament onder ’s-werelds beroemdste index tot enorme risico’s of discrepanties? In ieder geval heeft de samenstelling van de Dow Jones Index invloed op het rendement.

De Dow Jones steeg bijvoorbeeld het afgelopen jaar met slechts 12 procent, terwijl de bredere S&P 500-index voor Amerikaanse aandelen ruim 17 procent mocht bijschrijven. Toch is de correlatie tussen de Dow en de in mijn ogen veel beter en breder opgebouwde S&P-500 Index verbazingwekkend hoog.

Als statistieken zoiets aantonen, is dat geen toeval. Daaruit mag geconcludeerd worden dat de blue chips (de naar marktkapitalisatie gemeten grootste bedrijven van de beurs), op wat voor vreemde manier je ze ook rangschikt en weegt, toch een vergelijkbare trend vertonen. Maar logisch is anders….