ANALYSE – Hoewel het nog helemaal niet zeker is dat Tesla zijn nieuwe fabriek daadwerkelijk in Nederland zet, zijn de drie noordelijke provincies al begonnen met een flinke campagne om de autofabrikant naar hun regio toe te halen.

De kans dat dat ook echt lukt is nogal klein.

Henk Kamp, de minister van Economische Zaken, is momenteel in Silicon Valley, waar hij praat met Amazon, Google, Tesla en andere bedrijven.

Eén van zijn waarschijnlijke missies is om Tesla over te halen de nieuwe ‘gigafactory’ in Nederland te bouwen. Tesla heeft al bekendgemaakt dat die in Europa komt, maar wat daar precies moet worden gebouwd en in welk land het moet komen te staan is nog niet bekend.

Ter referentie: de eerste gigafabriek die Amerika staat, heeft een omvang van ruim 1,7 vierkante kilometer, en wordt nog uitgebreid naar 2,3 vierkante kilometer. Uiteindelijk hoopt Tesla de fabriek uit te breiden tot ruim 5 vierkante kilometer.

Verkooppraatje

Het Noorden hoopt Tesla te lokken met een idealistisch verkooppraatje: er is ruimte, er is groene energie, allerlei zaken die ook hielpen bij het aantrekken van het grote datacentrum van Google in Eemshaven - de belastingvoordelen nog even daar gelaten.

De eerste elektrische auto is bovendien in Groningen gebouwd, zo claimen de provincies. (Dat wordt trouwens betwist. Rond dezelfde tijd, begin 19e eeuw, werden ook elektrische voertuigen in Hongarije en Amerika gebouwd.)

In gesprek met Radio 1 onthield Kamp zich van commentaar op de campagne van het Noorden. “Ik treed op in het Nederlandse belang. Regio's doen wat zij vinden dat ze moeten doen. Iedereen moet daarin zelf verstandige beslissingen nemen.”

Desondanks bestoken de noordelijke provincies Elon Musk met tweets in de hoop hem over te halen om naar “Top of Holland” te komen. Volgens gedeputeerde Patrick Brouns is de campagne een succes, afgaande op het aantal tweets dat de wereld in wordt geslingerd, zo zei hij tegenover Radio 1.

De regio ligt niet in de buurt van andere echte autohubs

Natuurlijk, het Noorden heeft ruimte en groene energie, maar verder is de vraag wat de regio te bieden heeft.

Groningen en de andere twee noordelijke provincies zijn ten eerste niet erg makkelijk bereikbaar, wat een probleem zou kunnen zijn als er duizenden auto’s (of batterijen?) getransporteerd moeten worden naar de rest van Europa.

In Brabant, bijvoorbeeld, liggen directe verbindingen naar Rotterdam - de grootste haven van Europa - en Duitsland. Tesla assembleert zijn auto’s nu bovendien al in Tilburg.

Groningen is simpelweg een niet erg strategische plek voor Tesla, als het met deze gigafabriek de rest van Europa wil voorzien van zelfrijdende, elektrische auto’s.

Over de rest van Europa gesproken, Polen of Slowakije trekken ook veel bedrijven uit de auto-industrie. En de kosten liggen daar lager dan in Nederland.

Weinig soortgelijke industrie in het Noorden

Groningen beschikt over aardgas en probeert zich op de kaart te zetten als hub voor groene energie, iets waar Tesla zichzelf ook behoorlijk promoot. Maar de auto-industrie of andere vormen van assemblage kent de regio nagenoeg niet.

Brabant kent wel veel auto-industrie, zoals bijvoorbeeld VDL Groep, dat onder meer personenauto’s assembleert. En, zoals eerder gezegd, Tesla assembleert nu al in Brabant.

Verder concurreert het Noorden natuurlijk niet alleen met Nederlandse regio’s, maar met heel Europa.

Eind vorig jaar kocht Tesla nog een Duits bedrijf dat zich richt op automatische productieprocessen, Grohmann Engineering, dat in Prüm ligt, net ten oosten van de Belgische grens.

Het bedrijf heet nu Tesla Grohmann Automation en moet een belangrijke rol gaan spelen bij de automatiseringsslag die Tesla moet maken om winstgevend te worden.

Het ontwikkelen van de machine die de machine bouwt, wordt steeds belangrijker voor het bedrijf, zo zei Elon Musk eerder. Het zou dus niet erg gek zijn als de Europese gigafabriek van Tesla ergens in de buurt van Grohmann zou worden neergezet.

Realistische droom

De ambitie van de noordelijke provincies om een hub voor groene energie te worden, is helemaal zo gek nog niet. Er liggen vol op kansen, en de komt van het datacentrum van Google heeft al aangetoond dat die droom niet onhaalbaar is.

Maar ook al is een auto nog zo energiezuinig of zelfs elektrisch, het blijft een industrieel product dat in elkaar gezet en vervoerd moet worden - datzelfde geld voor de batterijen die het bedrijf mogelijk in de tweede gigafabriek wil bouwen. En Groningen en de andere twee noordelijke provincies zijn daar niet de allerbeste plek in Nederland - laat staan Europa - voor.

LEES OOK: De batterijfabriek van Tesla wordt een succes – en dat kan wel eens een enorm probleem zijn