Een innovatief systeem dat je huis de hele winter verwarmt en de gasrekening reduceert tot nul. Het is niet zo vreemd dat de uitvinders van zo’n geweldig product de afgelopen week zijn bedolven onder media-aandacht. Maar is het niet te mooi om waar te zijn?

Goedkope energie, dat willen we. Liefst op zo’n manier dat we het klimaat er niet mee vernielen. We willen dat zó graag, dat we misschien iets te snel happen als iemand een doorbraak meldt in zonnecellen of kernfusie, of wanneer een bedrijf iets belooft dat te mooi is om waar te zijn.

Het product van twee broers, Floris en Roderick Wolters, klinkt in ieder geval heel erg mooi. De Solar Freezer zorgt voor verwarming van de woning zonder gas, claimen ze.

Nieuwe manier van je huis verwarmen

Het systeem bestaat uit een grote zak die gevuld wordt met kraanwater. Een warmtepomp onttrekt warmte aan dat water, waardoor dat water in ijs verandert – net zoals een koelkast binnen koelt en aan de achterkant warm wordt. Met de warmte uit de warmtepomp kun je je huis verwarmen.

Zonne-collectoren op het dak warmen het ijswater daarna weer een klein beetje op. Op die manier kan de zak een grote warmtevoorraad aanleggen en is het een buffer van energie waarmee je je huis wekenlang warm kunt houden.

De grote zak met water past makkelijk in de meeste kruipruimtes en is in vrijwel ieder huis, bestaand of nieuw, toepasbaar, belooft de site van het bedrijf van de broers, Solar Solutions Worldwide uit Lichtenvoorde. Volgend jaar zomer moet het systeem op de markt komen.

De investering verdien je in pakweg negen jaar terug, beweren ze. Het enige voorbehoud dat het bedrijf maakt, is dat er nog 3 procent van de gasrekening overblijft als je kookt op gas.

Duurzame uitvindingen

Maar als iets te mooi klinkt om waar te zijn, is het dan misschien te mooi om waar te zijn? Een paar maanden geleden schreef Z24 over een superefficiënte, goedkope windturbine van het Rotterdamse bedrijf The Archimedes.

Net als de Solar Freezer kreeg ook de windturbine Liam F1 al erg veel positieve media-aandacht. Prachtig product, maar we hadden beter eerst met wat deskundigen kunnen gaan praten, schreef de sceptische Stichting Skepsis. “Met vrij elementaire middelbareschoolnatuurkunde valt na te gaan dat veel van de claims [van The Archimedes] overtrokken zijn.”

Geen gasrekening, wel forse elektriciteitsrekening

Reden genoeg om ons enthousiasme over innovatie nu maar even op te schorten en een paar deskundigen te bellen over de Solar Freezer. De broers Wolters beloven immers nogal wat.

We bellen Ad van Wijk, buitengewoon hoogleraar Future Energy Systems aan de TU Delft. Wat vindt hij op het eerste gezicht van de Solar Freezer? “Dit systeem kan technisch prima werken. Het zal de gasrekening ook wel verlagen, maar je krijgt er een forse electriciteitsrekening voor terug. Want hoeveel elektriciteit gaat die warmtepomp gebruiken? Daarnaast ben ik erg benieuwd naar de installatiekosten van zo'n systeem. Die lijken mij pittig. Je hebt pijpen nodig van het dak naar de kelder. Je haalt je hele huis overhoop.”

Volgens Solar Solutions Worldwide kost het systeem inclusief installatie 15.000 euro – klanten zouden die kosten binnen pakweg negen jaar terugverdienen. Die rekensom verbaast Van Wijk: “Dan weet ik niet waar ze mee rekenen. Hier moet ook electriciteit bij, ik denk dat ze dat niet helemaal meetellen. Vijftienduizend euro is hoe dan ook veel. Je moet een behoorlijk lek huis hebben om zoveel gas te kunnen besparen. Je gaat natuurlijk eerst kijken of je huis goed geïsoleerd is. Dan heb je rekening al flink naar beneden. Maar ja, dan is ook de terugverdientijd nog veel langer.”

Goede radiatoren en gedegen isolatie

Jan de Wit is lector duurzame energievoorziening aan de Saxion Hogeschool in Enschede. Hij legt uit dat de Solar Freezer nuttig kan zijn, maar dat de omstandigheden inderdaad optimaal moeten zijn. “Uiteindelijk is het een systeem waarmee je zonne-energie opslaat. De ijsbuffer ontdooi je met de winterzon, om zo grote stukken van de winter door te kunnen. Je moet alleen geen radiatoren hebben die tot 90 graten verhit moeten worden. Het beste is vloerverwarming en goede isolatie, dan heb je in de winter niet meer nodig dan 20 of 30 graden. Als je een woning hebt die dat niet heeft, dan zijn omstandigheden niet gunstig genoeg.”

Tijdens het ontwikkeltraject sprak De Wit 'heel uitgebreid' met de broers Wolters. Wat vindt hij van hun claims? Die laat hij voor hun rekening. “Dat is hun verantwoordelijkheid. Je moet rekening houden met de context. De hoofdwetten van thermodynamica blijven gelden. Hoe zuiniger de woning, hoe beter de kaarten liggen voor dit plan. Mensen moeten nagaan of zo'n systeem in hun situatie haalbaar is. Het gaat erom hoeveel je nodig hebt: wat je wil investeren en hoe groot je dak is.”

'Niet echt revolutionair'

De Solar Freezer is een 'gecombineerd en geoctrooieerd systeem', schrijft Solar Solutions Worldwide op zijn website. Dat het bedrijf een patent op dit systeem zou hebben gekregen, noemt Van Wijk 'moeilijk te begrijpen'. “Dit is een combinatie van technieken die op zich niet nieuw zijn. Op technologie zelf kun je geen patent krijgen. Misschien hebben ze op het systeem een patent gekregen, maar echt revolutionair is het niet. Het enige nieuwe wat erin zit is de ijsopslag en fase-overgang. Maar juist daarvan vraag ik me af of dat nou wel zo slim is.”

Hoe kwamen deze twee jonge kerels op een gepatenteerd systeem? Ze zijn zelf geen technici; ze hebben 'international business en management' en 'small business' gestudeerd. In interviews wijten ze hun vindingrijkheid aan 'gevoel voor techniek' en 'een beetje rondgaan zoeken naar wat er mogelijk is, hoe de natuur energie opslaat'.

We hebben het hen zelf niet kunnen vragen. De Solar Freezer ligt sinds september als proef in een eengezinswoning en sindsdien worden Floris en Roderick Wolters bedolven onder de media-aandacht. Deze week wonnen ze zelfs een innovatieprijs voor groene technologie. Vanwege alle verzoeken om informatie zijn ze amper bereikbaar, zeggen ze op hun site. Telefonisch zijn ze inderdaad niet bereikbaar voor een reactie.

Gasrekening van nul?

Jan de Wit meent dat de tijd rijp is voor dit soort systemen, nu zonnecellen zoveel goedkoper zijn geworden. Maar die belofte van een gasrekening van nul euro? “Daar zou nog wat verder aan gerekend kunnen worden, hoe je dat gat in de winter goed dicht krijgt.”

Ad van Wijk richtte ooit het duurzame energiebedrijf Ecofys op, een consultancybedrijf op het gebied van duurzame energie en energiebesparende systemen. In 2008 stond hij eenmalig in de Quote 500 en in dat jaar won hij ook de titel topman van het jaar.

Zou hij investeren in dit bedrijf? “Nee, ik zou hier geen geld in steken. Dan zou ik eerst veel meer willen weten. In eerste instantie lijkt dit me niet economisch. Ik denk dat de markt voor deze systemen niet groot is, met grote, goedgeïsoleerde huizen. Ik kan me niet voorstellen dat dit dé doorbraak is.”

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl