Het bankgeheim en de inkomsten die de staat daardoor misloopt aan
belastinginkomsten zijn overheden al jaren een doorn in het oog. Na veel
druk is er in 2005 een belastingakkoord gesloten tussen de EU-landen en
Zwitserland, waarin werd overeengekomen dat Zwitserland bronbelasting zou
betalen.

Dat betekent dat de Zwitsers een percentage afromen van de
spaarrekeningen en dit als lumpsum overmaken aan de Europese
belastingdiensten. De rekeninghouders en de hoogte van hun vermogens blijven
hierbij geheim. In 2006 leverde de bronbelasting de Nederlandse staat in
totaal 22,6 miljoen euro op. 7,6 miljoen daarvan kwam uit Zwitserland.

Toch is dit niet het einde van het belastingparadijs Zwitserland. De
bronbelasting is gemakkelijk te omzeilen, deze geldt namelijk alleen voor
spaartegoeden. Veel spaarders hebben hun spaarrekening omgezet in een
dividendrekening of maken gebruik van andere constructies die niet zijn
opgenomen in het belastingverdrag.

Het is er de Zwitsers alles aan gelegen om hun bankgeheim te bewaren. Exacte
getallen zijn er niet, maar volgens schattingen wordt een derde van het
vermogen van de wereld in Zwitserland beheerd. Een zeer groot gedeelte
daarvan is zwart geld.

Daarom zijn Zwitserse bankrekeningen de belastingdiensten van over de
hele wereld een doorn in het oog. Zij zoeken daarom continue naar manieren
om de Zwitsers te dwingen om openheid van zaken te geven over de tegoeden
van hun cliënten. Om die landen tegemoet te komen, werkt Zwitserland over
het algemeen goed mee als het om fraudegevallen gaat, maar houdt zijn poot
stijf als het om het bankgeheim gaat.

De Zwitsers maken onderscheid tussen belastingfraude en belastingontduiking.
In Zwitserland is belastingfraude strafbaar, belastingontduiking is dat
niet. Pas als de rekeninghouder dingen heeft gedaan die in Zwitserland
strafbaar zijn, doen de Zwitsers hun boeken open.

In het geval van UBS had een voormalig bankmedewerker, Heinrich Kieber
documenten overgegeven aan de Amerikaanse belastingdienst met de gegevens
van 1.400 klanten. In één keer kwam de Amerikaanse International Revenue
Service (IRS) in het bezit van namen, bezittingen, contactinformatie en de
namen van buitenlandse entiteiten die zijn opgericht met het doel om
belastingen te ontduiken.

Vervolgens moest er aangetoond worden dat de UBS-klanten de wet hadden
overtreden. Het bewijs daarvoor kwam in de vorm van een andere ex-medewerker
van UBS, Bradley C. Birkenfeld. Hij getuigde over methoden die bankiers
gebruikten om cliënten te helpen hun geld uit handen van de fiscus te
houden, bijvoorbeeld door geld te smokkelen, Zwitserse creditcards te
gebruiken of het vervalsen van documenten. Vervolgens oordeelde de rechter
eind juni dat het Amerikaanse Ministerie van Justitie UBS mocht dwingen om
de gegevens van de rekeningen te openbaren.

Hiermee had UBS een probleem. Volgens de Zwitserse wet is het verboden om
klantgegevens te openbaren. Daarom overhandigde de bank de gegevens van de
rekeningen aan de Zwitserse belastingdienst, die nu, zo schrijft de New York
Times, bezig is om de documenten over te dragen aan de VS.

Dat het niet heel gemakkelijk is om gegevens los te krijgen uit landen met een
bankgeheim blijkt wel uit eerdere zaken die in Nederland speelden. Eind 2001
kreeg de Nederlandse belastingdienst gegevens in handen met daarop de
gegevens van Nederlanders die een rekening hadden in Luxemburg.

Luxemburg heeft net als Zwitserland een bankgeheim. De Nederlandse
fiscus had de namen, het rekeningnummer en het saldo op de lopende rekening
in 1994. De fiscus moest zijn informatie echter halen van de rekeninghouders
zelf. Door middel van brieven en publicaties in kranten riep de
belastingdienst rekeninghouders op om aangifte te doen. De banken zelf
lieten niets los.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl