Dat de Amerikaanse president Trump bij de algemene vergadering van de VN dreigde om Noord-Korea ‘volledig te vernietigen’ is historisch gezien een uitgekookte, maar niet risicoloze strategie.
In de geschiedenis is een dergelijk dreigement al veel vaker voorgekomen, aldus de Amerikaanse voormalige general David Petraeus eerder deze maand. Hij noemt het de ‘madman-aanpak’. Petraeus was commandant van de NAVO-troepen in Afghanistan en was onder president Obama directeur van de CIA.
Trump beschuldigde het Noord-Koreaanse regime van het martelen van de Amerikaanse student Otto Warmbier, die een jaar vast zat in het land en kort na zijn vrijlating thuis in de VS overleed. “Alsof dit nog niet erg genoeg is, bedreigt Noord-Korea de hele wereld met zijn roekeloze nucleaire ambities – met het gevaar van een ondenkbaar groot aantal slachtoffers.”
De Amerikaanse president noemde de Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-un, ‘een raketman op een zelfmoordmissie voor zichzelf en zijn regime’. “De VS is paraat en heeft de middelen – maar hopelijk zal dit niet nodig zijn. Dat is waar de VN om draait.”
Volgens Petraeus dienen dergelijke escalerende opmerkingen om de tegenpartij in verwarring te brengen. De madman die Trump pretendeert te zijn, met inconsistente en dreigende taal, moet Noord-Korea onzeker maken.
Om een voorbeeld te geven van de madman-tactiek, haalde Petreaus Henry Kissinger aan, de minister van Buitenlandse Zaken onder president Nixon. Tijdens de Koude Oorlog vertelde Kissinger zijn tegenpolen in de Sovjet-Unie: "Weet je, Nixon staat nu onder veel druk en hij drinkt 's avonds soms - dus wees vooral erg voorzichtig." De onderliggende boodschap is: test ons niet, zorg niet dat dit in een werkelijke crisis ontaardt.
Het grootste risico is echter dat de tactiek van de 'gekke president' stoelt op een aanname: dat Noord-Korea die onderliggende boodschap ook werkelijk ontvangt en de handelingen van de VS beoordeelt als 'rationeel'. Want op het moment dat Kim Trumps gedrag echt als irrationeel ziet, kan hij besluiten dat het tijd is voor een preventieve bom. Om de aanpak te laten slagen moeten beide zijden dus door de retoriek heen prikken en geloven dat er ratio achter zit.
Kim lijkt overigens zijn eigen versie van de madman-aanpak te gebruiken. Hij laat iedereen gissen naar wat zijn volgende zet zou kunnen zijn. Dat bleek ook weer uit Kims uitlatingen van donderdagavond, waarin hij Trump een 'bange hond' noemde.
