Duitsland heeft de miljarden die de Europese Centrale Bank maandelijks in de eurozone pompt helemaal niet nodig. Sterker, het goedkope geld van de centrale bank versterkt het risico van oververhitting van de Duitse economie, denkt Hendrik Oude Nijhuis.

De eurozone kampt met een probleem dat vanaf het de start van de muntunie al speelt. Nationale economieën verschillen sterk en van een optimaal valutagebied dat met een eenheidsmunt beter af zou zijn, is geenszins sprake. Waar het huidige beleid van de Europese Centrale Bank (ECB) voor sommige landen voorwaarde vormt om niet failliet te gaan, dreigt voor andere landen juist oververhitting.

De combinatie van een niet-optimaal valutagebied en monetair beleid dat voor alle eurolanden hetzelfde, is vormt de oorzaak van de huidige problemen. Al in aanloop naar de monetaire unie daalden de rentes in de landen aan de rand van de eurozone tot dicht bij het renteniveau in Duitsland, de grootste economie van Europa.

Zo daalde de rente in Italië van meer dan 13 procent in 1995 naar amper 4 procent in 1998. Dat was nog maar een kwart procent meer dan de Duitse rente. Deze rentedaling zorgde voor huizenbubbels in landen als Spanje en Ierland hetgeen in die landen later voor grote problemen zorgde.

Vanwaar die lage rente eerder? Dat was – opmerkelijk genoeg – vooral ingegeven door Duitsland zelf. Duitsland was eerder zelf de zieke man van Europa, kampte met hoge werkloosheid en structurele hervormingen waren hoogstnodig. Een lage rente kwam Duitsland daarbij goed van pas.

Duitsland: van zieke man naar economische kampioen

De situatie nu: momenteel zien we dat de eurozone juist geconfronteerd wordt met de omgekeerde variant van hetzelfde probleem. Duitsland heeft haar concurrentiekracht fors verbeterd, haar overheidsfinanciën op orde en de Duitse economie groeit al jaren harder dan de rest van de eurozone.

De Duitse economie is sterk en veerkrachtig. De werkloosheid is er gedaald tot 4,8 procent, wat het laagste niveau is sinds de Duitse eenwording. Ter vergelijking: exclusief Duitsland bedraagt het werkloosheidspercentage in de eurozone maar liefst 14,1 procent.

Oververhitting in Duitsland?

Duitse werkgevers merken dat het steeds moeilijker wordt goede werknemers te vinden. IG Metall, de grootste vakbond in Duitsland, heeft met werkgevers een akkoord gesloten over een loonsverhoging van 4,3 procent. De Duitse huizenmarkt zit flink in de lift en het consumentenvertrouwen was er in jaren niet zo hoog.

Voor Duitsland is er momenteel geen enkele noodzaak tot grootscheepse monetaire stimuleringsoperaties. Sterker, dergelijke stimuleringsoperaties vormen voor Duitsland een niet te onderschatten risico.

De ECB is momenteel actief om voor meer dan 1.100 miljard euro staatsobligaties op te kopen met injecties van vers geld. Dat stuwt de prijzen van allerlei bezittingen zoals obligaties, huizen en aandelen. Door het stimuleringsbeleid van de ECB is de euro fors in waarde gedaald wat een extra stimulans vormt en bovendien halveerde de olieprijs het afgelopen jaar ook nog eens.

ECB-beleid splijt eurozone

Jens Weidmann, president van de Duitse Bundesbank, waarschuwde recent voor oververhitting van de Duitse huizenmarkt. En Wolfgang Schäuble, de Duitse minister van Financiën, waarschuwde voor grote problemen door misallocatie van kapitaal veroorzaakt door de extreem lage rente.

Voorlopig zet de ECB haar stimuleringsbeleid gewoon door. Maar met steeds meer tekenen van oververhitting en oplopende inflatie zie ik in Duitsland een steeds fellere tegenstander van het ECB-beleid. Dit terwijl men in Zuid-Europa eigenlijk niet zonder het stimuleringsbeleid en bijbehorende kunstmatig lage rentes kan.

Hendrik Oude Nijhuis heeft zich jarenlang verdiept in de strategieën van ‘s werelds beste beleggers. Zijn bestseller over Warren Buffett is gratis beschikbaar. Deze column is niet bedoeld als individueel advies tot het doen van beleggingen.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl