- Er komt een spannende winter aan voor Europa, waarbij de vraag is hoe koud het wordt en of Rusland de aanvoer van gas helemaal gaat afknijpen.
- Energie-analisten denken dat de Europese energiecrisis sowieso nog een aantal jaar blijft spelen.
- Het opbouwen van voldoende alternatieven voor Russische energie vergt flink wat tijd.
- Lees ook: Rusland legt gaspijpleiding Nordstream opnieuw voor 3 dagen stil
Europa heeft te maken met een energiecrisis van ongekende omvang. Dat komt niet alleen door de problemen met Rusland, dat de toevoer van aardgas naar Europa als politiek wapen inzet.
Analisten van Bank van America concluderen dat er meer problemen spelen en dat het einde van de energiecrisis nog lang niet in zicht is. “De energiecrisis is een blijvertje,” schrijven ze deze week in een rapport.
De turbulentie op Europese groothandelsmarkten voor gas en stroom bereikte afgelopen week een nieuw hoogtepunt. Hoewel de prijzen op dagbasis flink kunnen schommelen, liggen de prijzen van gas bijna 10 keer zo hoog als een jaar geleden. En stroomprijzen liggen naar schatting een factor 15 hoger dan het gemiddelde tussen de jaren 2010 en 2020.
De gastoevoer uit Rusland hapert regelmatig, mede omdat staatsenergiebedrijf Gazprom met grote regelmaat onverwachte onderhoudsbeurten aankondigt bij de Nordstream 1-gaspijpleiding, die Russisch gas naar Duitsland brengt
Foto: Bank of America Global Research
"Het zal nog wel een paar jaar duren voordat er in Europa genoeg infrastructuur op de juiste plekken ligt", zegt energiespecialist Rob Thummel van de Amerikaanse vermogensbeheerder Tortoise tegen Insider. "De stijgende lijn met hoge prijzen houdt nog wel even aan, zeker tot eind volgend jaar."
Onvoorspelbaar weer verergert energieproblemen
Alsof de recordprijzen al niet genoeg hoofdbrekens opleverden... het weer vormt ook een onvoorspelbare factor in de energiecrisis.
Door de grote droogte van deze zomer is het waterpeil in veel rivieren in Europa, onder meer bij de Rijn, zodanig gezakt dat vrachtschepen niet of nauwelijks konden varen. Dit had mede te maken met hittegolven en perioden van langdurige droogte.
Een praktisch gevolg was dat het vervoer van kolen naar elektriciteitscentrales werd bemoeilijkt, wat nadelig was voor het stroomaanbod. Ook kerncentrales hadden last van het lage waterpeil, aangezien de koeling van reactoren hierdoor werd bemoeilijkt.
Foto: Bank of America Global Research
Zoektocht naar alternatieve energiebronnen, inclusief kolen
Nu het aanbod van energie in Europa onder druk staat, kijken beleidsmakers naar alle opties om onder meer de stroomvoorziening op peil te houden. Dit betekent ook dat plannen om kolenmijnen te sluiten worden teruggedraaid.
Volgens berekeningen van analisten van Bank of America is de hoeveelheid stroom in Europa die door kolencentrales wordt gegenereerd met 67 procent toegenomen, sinds Rusland Oekraïne is binnengevallen.
"Vóór de oorlog wilde Europa voorop lopen met het afbouwen van fossiele energiebronnen die een hoge uitstoot van CO2 veroorzaken. De nadruk lag vooral op uitbreiding van wind- en zonne-energie. Maar tegelijkertijd kozen landen ervoor om zwaar te leunen op Rusland", zegt energiespecialist Thummel.
De analist wijst erop dat het na jaren van achterblijvende investeringen meer geld en moeite kost om de productie van kolenmijnen weer op te voeren. Op de korte termijn zijn er echter weinig andere keuzes mogelijk, omdat kolenwinning een snellere oplossing biedt voor het energietekort dan bijvoorbeeld het bouwen van nieuwe opslagfaciliteiten voor vloeibaar aardgas dat per schip uit andere delen van de wereld wordt aangevoerd.
"Europese landen hebben onvoldoende infrastructuur opgezet om vloeibaar gas te importeren, zoals dat wel in de Verenigde Staten is gebeurd", zegt Thummel. Het kan volgens de energie-analist nog wel een paar jaar duren voordat dit op orde is gebracht.
De analisten van Bank van America stellen overigens in hun rapport dat China en India, twee grote importeurs van kolen, intussen al bezig zijn om extra voorraden van kolen op te bouwen. Dit versterkt de internationale concurrentie bij de vraag naar deze relatief vervuilende energiebron.
Einde energiecrisis nog niet in zicht
Op korte termijn zijn volgens Thummel twee vragen van groot belang: gaat Rusland de gasleveringen aan Europa komende winter helemaal stopzetten? En hoe koud wordt het deze winter in Europa?
"Het doemscenario is dat Europa tijdens een strenge winter al zijn gasvoorraden opsoupeert, terwijl Rusland de toevoer van gas stopzet", zegt Thummel. ''Dat zal leiden tot een humanitaire crisis."
"Maar zelfs als het Europa lukt om voldoende energievoorraden op te bouwen om de winter goed door te komen, dan nog zullen Europese landen de komende jaren druk bezig zijn om het energie-aanbod op orde te krijgen", aldus Thummel.
