Europa staat voor een belangrijke keuze: gezamenlijk geld beschikbaar stellen om landen te helpen die zwaar zijn getroffen door de coronapandemie, of een verzuurd huwelijk in de EU.
Op termijn betekent een fiscale unie dat EU-landen minder controle hebben over hun belastinggeld, maar ook dat Zuid-Europese landen fiscaal op de vingers worden getikt.
Het alternatief van een Nexit is waarschijnlijk duurder voor Nederland, aldus Joost Derks.
ANALYSE – Ruzies over geld behoren tot de beste voorspellers van een echtscheiding bij echtparen. Hopelijk geldt dat niet voor landenunies. Binnen de Europese Unie zijn geldzaken namelijk elke paar jaar weer aanleiding voor een felle discussie.
In huishoudens worden geldruzies meestal veroorzaakt door ondoordachte of heel dure aankopen. Maar dat is kinderspel in vergelijking met de 750 miljard euro die binnen de EU nu onderwerp van discussie is.
De Europese Commissie wil met dat geld de economie aanzwengelen. Een groot deel is bestemd voor de Zuid-Europese landen, die naar verhouding heel zwaar getroffen zijn door de coronapandemie.
Het plan is om een derde van het steunpakket als leningen te verstrekken, terwijl de overige 500 miljard euro een gift is.
Verzet Nederland tegen giften voor Zuid-Europese landen
De Europese economie kan een steuntje in de rug heel goed gebruiken. Dat geld moet natuurlijk wel ergens vandaan komen. Het is dan ook niet vreemd dat Nederland als een van de grootste nettobetalers aan de Europese Unie heel hard op de rem trapt.
Nederland staat niet alleen in het protest tegen de plannen van de Europese Commissie. Ook Denemarken, Oostenrijk en Zweden zouden veel liever zien dat het bedrag als lening wordt verstrekt. Daaraan kan dan de voorwaarde worden gesteld dat de Zuid-Europese landen de financiën op orde moeten brengen.
De kans dat deze ‘vrekkige vier’ zonder steun van Duitsland hun zin krijgen is niet heel groot. En zelfs als er straks een halfslachtig compromis uit de begrotingsbesprekingen rolt, is het echte probleem natuurlijk niet opgelost.
De staatsschuld van Italië is onhoudbaar hoog, zodat het een kwestie van tijd is voordat Noord-Europese landen opnieuw financieel bij moeten springen.
Keuze tussen fiscale unie of Nexit
Eigenlijk heeft Europa twee keuzes. We kunnen de financiële banden verder aanhalen, bijvoorbeeld via het oprichten van een fiscale unie. Individuele lidstaten dragen dan de controle over het eigen budget over aan een toekomstige Europese fiscale autoriteit.
Hierdoor komt meer controle op het uitgavenpatroon van probleemlanden, maar de keerzijde is dat een groter deel van de Nederlandse belastinginkomsten naar Europa stroomt.
Het alternatief is om de Europese Unie te ontbinden – of voor individuele landen het Brexit-voorbeeld te volgen.
Voor een open economie zoals die van Nederland, is de economische schade van een Nexit waarschijnlijk naar verhouding groter. Bovendien zou je haast vergeten dat we in Europa nooit meer in de file staan voor de grens en overal met dezelfde munt kunnen betalen.
Daar komt bij dat voor jonge generaties Europese samenwerking vanzelfsprekend is. Hopelijk valt de keuze uiteindelijk dan ook op het verder aanhalen van de financiële banden. Het lijkt erop dat de valutawereld het daarmee eens is, want de euro won terrein toen het plan van 750 miljard euro werd aangekondigd.
Joost Derks is valutaspecialist bij iBanFirst. Hij heeft ruim twintig jaar ervaring in de valutawereld. Deze column geeft zijn persoonlijke mening weer en is niet bedoeld als professioneel (beleggings)advies.
