Terecht dat banken en bankiers in het verdomhoekje zitten. Kritiek dat ze te weinig kredieten verstrekken is echter misplaatst, zegt Errol Keyner.

Verwacht van mij geen compassie met banken, en al helemaal niet met bankiers. Bankiers zijn van de top van de sociale ladder diep in de kelder getuimeld. Toegeven dat je bankier bent, wekt bijna dezelfde reacties op als de openbaring pedofiel te zijn tijdens de ouderavond op school.

Dat het gen van klantgericht denken in het DNA van vele banken ontbrak, is vooral een morele kwestie. Maar het is bizar dat de sector de risicograad van zijn eigen verdienmodel volstrekt verkeerd heeft beoordeeld. Inmiddels zijn we een krediet- en eurocrisis verder en lijden overheden, consumenten en bedrijven onder de puinhopen die de bankensector heeft achtergelaten.

Risicoverlaging door hogere buffers

De woedende samenleving probeert herhaling te voorkomen, maar wil vooral ook wraak. “Bankiers in de bak” is vaak te hoog gegrepen, maar bonussen worden alvast drastisch beperkt.

Belangrijker – veel belangrijker – is dat bankieren minder risicovol moeten worden. Hiervoor zijn twee routes. De eerste is dat een bank veel meer eigen vermogen moet aanhouden. Tot voor kort was het gewoon om voor iedere euro eigen vermogen, er vijftig uit te lenen.

Inmiddels zet de sector alle zeilen bij om dit te beperken tot dertig of twintig. Een enkeling ambieert zelfs een eurobuffer voor iedere tien die de bank uitleent. Dit zou betekenen dat de banken wereldwijde honderden miljarden euro aan eigen vermogen moeten binnenhalen. Hoe ze beleggers zo gek krijgen om nog meer geld in banken te stoppen, met het vooruitzicht van scherpe regulering, lage groei en lage dividenden, is ongewis.

Overigens, een op tien klinkt veel, maar in vrijwel iedere andere sector zou een onderneming met deze buffer aan de rand van een faillissement staan. Maar banken zijn inderdaad geen normale ondernemingen en hebben voldoende aan lagere buffers. Totdat het mis gaat, natuurlijk.

Minder risicovol uitlenen

De tweede route om banken minder riskant te maken is om zelf minder riskant te ondernemen. Dus minder snel geld uitlenen en hogere rentes eisen wanneer bedrijven en consumenten een hoger risicoprofiel hebben.

Ja, hier gaat het pijn doen bij ons allemaal. De spontane reactie om bankiers hierom te vervloeken, is absurd. De kern van de crises van de afgelopen jaren zit namelijk in hoge schulden en onderschatte risico’s. Niet alleen bij bankiers, maar ook bij de meeste overheden, sommige bedrijven en veel consumenten.

Het is misschien wel heel goed dat risicomijdende banken ons allen dwingen om de tering naar de nering te zetten. Toegegeven, de economie zal niet profiteren van kunstmatige oppeppers en werkeloosheid stijgt. Een decennium van pijn ligt ons dan te wachten, alvorens groei kan komen vanuit een gezonde basis. Maar alles is beter dan ons kapitalistisch systeem verder op te blazen tot er geen redden meer aan is.

Errol Keyner is adjunct-directeur bij de Vereniging van Effectenbezitters (VEB), maar schrijft dit artikel op persoonlijke titel.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl