Het doek lijkt te vallen voor de A380, het grootste passagierstoestel ter wereld. Een van de grootste afnemers van de superjumbojet van Airbus haakt af.
De afgelopen vijftien jaar verkocht Airbus 318 stuks van de A380. Bijna de helft ervan werd afgenomen door één maatschappij: Emirates, de luchtvaartmaatschappij van het emiraat Dubai. Waar geen enkele andere luchtvaartmaatschappij meer dan negentien A380’s bezit, heeft Emirates er zo’n 100 in de lucht.
De A380 is een reusachtige dubbeldekker die in normale stoelconfiguratie maar liefst 555 passagiers kan vervoeren. Als alleen economy-stoelen worden gebruikt, kan dat oplopen tot 840.
Dus verbijstering alom toen Emirates deze week bij de opening van de tweejaarlijkse luchtvaartshow in Dubai voor 1,26 miljard euro bestelde aan Boeing 787-10 Dreamliners. Dit toestel van concurrent Boeing is een slanker en zuiniger toestel dan Airbus’ superjumbo. Dat was natuurlijk even slikken voor Airbus dat volgens verslaggevers van Bloomberg een order van die omvang verwachtte voor de A380.
Hoewel Emirates-president Sir Tim Clark maandag nog tegen CNBC verklaarde dat hij toekomstige aankopen van de A380 niet uitsluit, was de reden die hij gaf voor de overstap naar Boeing verontrustend. Volgens Clark zal Emirates pas weer A380’s bestellen wanneer Airbus garanties geeft dat het de bouw van de superjumbo gaat continueren.
Een opmerking die weleens een self-fulfilling prophecy van heb ik jou daar voor de Europese luchtvaartgigant kan worden. Want hoewel Airbus voor nagenoeg al haar vliegtuigen stabiele vooruitzichten heeft en redelijk gevulde orderportefeuilles kan laten zien, geldt dat niet voor de A380.
A380 zou de luchtvaart revolutionair veranderen
Het probleem met de A380 is niet zozeer dat Emirates de belangrijkste afnemer is, maar meer dat de maatschappij uit Dubai de enige afnemer van de superjumbo is. En als die afhaakt, dan zou dat het einde betekenen van het reuzentoestel.
Airbus was niet direct bereikbaar voor commentaar.
Een game changer die de luchtvaart revolutionair gaat veranderen. Dat waren de hooggespannen verwachtingen voor de A380 toen Airbus het toestel ruim tien jaar geleden introduceerde.
De A380 zou het begin inluiden van een nieuw tijdperk vol comfort en luxe, gecombineerd met een verdienmodel waar luchtvaartmaatschappijen in regel heel blij van worden. Een tijdperk met prachtige vergezichten van vliegende casino's en stijlvolle lounges in de lucht, en dat alles in een toestel van een meer dan ontzagwekkende omvang.
En hoewel dat vliegende casino nooit van de grond is gekomen, is de A380 haar belofte van luxe en comfort zeker nagekomen.
Wat dan helaas weer niet geldt voor de winstgevendheid. Daarin heeft het toestel de luchtvaartmaatschappijen danig teleurgesteld - helemaal in vergelijking met de veel zuinigere tweemotorige jets zoals de Boeing 787 en 777, en zelfs de Airbus A350.
"Ik zal eerlijk tegen je zijn. De A380 is niet een buitengewoon succesvol toestel, ondanks dat Emirates met ze vliegt," aldus Eda Bastian, CEO van Delta tegen Business Insider. "De meeste maatschappijen die ik sprak over de A380 zijn niet kapot van de prestaties afgezet tegen de kosten."
Zelfs fans van de A380 erkennen dat het verdienmodel met dit toestel onder druk staat.
"Zouden we twee 787's achter elkaar laten vliegen, dan zijn de kosten per stoel nog goedkoper dan die van de A380", aldus Alan Joyce, CEO van Quantas, in een interview met Business Insider. Ter illustratie: de 787 Dreamliner van Quantas heeft 236 stoelen, haar A380 heeft er 486.
Qantas bestelde weliswaar 20 dubbeldekkers bij Airbus, maar nam er uiteindelijk slechts 12 af. Volgens Joyce biedt de Dreamliner Quantas meer flexibiliteit en minder financiële risico's - met name op vluchten waar de vraag fluctueert of heel seizoensgebonden is.
Kleine, zuinigere toestellen
Voor luchtvaartmaatschappijen was het lange tijd voordelig om vluchten aan te bieden volgens het zogenoemde hub-and-spoke-model. Daarbij vliegen passagiers met kleinere vliegtuigen naar een groot knooppunt, om vervolgens met een groot toestel zoals de Airbus A380 naar een andere hub te vliegen.
Zo hoeft de maatschappij minder vluchten uit te voeren en verbetert de bezettingsgraad van de toestellen.
Maar dit model is uit de mode geraakt ten faveure van het punt-tot-punt-systeem, met directe vluchten tussen bestemmingen. Dit is mogelijk door een nieuwe generatie van zuinigere, tweemotorige vliegtuigen, waarmee een tussenstop op langeafstandsvluchten niet meer nodig is. De Dreamliner van Boeing, die sinds 2011 in bedrijf is, is een van die nieuwe, zuinigere toestellen.
Het is tegenwoordig efficiënter om met kleinere toestellen rechtstreeks te vliegen tussen twee luchthavens, ook al zit het vliegtuig misschien niet altijd vol. Bijkomend voordeel voor passagiers is dat ze niet meer over hoeven te stappen.
Bekijk voor meer achtergrondinformatie de onderstaande video:
Werd de A380 gepresenteerd als een soort wederopstanding van de superjumbojet, in werkelijkheid is het toestel niet meer dan een nicheproduct.
Ook Airbus heeft dat ingezien. De vliegtuigbouwer ontwikkelde de afgelopen jaren toestellen als de A320neo en A321neo, die geschikt zijn voor vluchten over korte tot middellange afstanden.
Dat betaalt zich nu uit. Bij de luchtvaartshow in Dubai haalde Airbus de grootste order ooit binnen. De Amerikaanse investeerder Indigo Partners heeft in totaal 430 stuks van de zuinigere vliegtuigen besteld.
Ze worden verdeeld tussen vier prijsvechters waar Indigo belangen in heeft. Behalve het Hongaarse Wizz Air, dat op 146 nieuwe vliegtuigen mag rekenen, zijn dat Frontier Airlines in de Verenigde Staten, JetSmart in Chili en Volaris in Mexico.
Exit A380?
De opkomst van zuinigere tweemotorige vliegtuigen betekent niet dat de A380 helemaal verdwijnt. Volgens Qantas-topman Joyce is voor de superjumbojet nog een rol weggelegd op vliegvelden waar het aantal slots (start- en landingstijden) beperkt is. Daar kun je als maatschappij geen tweede vlucht inlassen.
En op sommige luchthavens zoals Los Angeles is het vluchtschema zo ingericht dat het logisch is om een A380 in te zetten. Met andere woorden: alleen drukte en vertragingen op luchthavens kan de superjumbojet nog redden.
Dat argument hanteert ook Emirates-topman Tim Clark. "Verstopte luchthavens worden een wereldwijd probleem," zei hij vorig jaar in gesprek met Business Insider. "Grotere vliegtuigen inzetten is daarvoor een oplossing."
