Het was een groot mysterie: de gekke sigaarvormige komeet die vorig jaar door ons zonnestelsel schoot. Hij kwam van ver, maar wetenschappers hadden geen idee waar vandaan. Nu hebben ze na onderzoek vier locaties op het oog waar het object vandaan zou zijn kunnen gekomen.
Al meteen toen een Hawaïaanse telescoop het object in oktober vorig jaar door de ruimte zag vliegen, wisten wetenschappers dat ze iets geks zaken. Iets heel geks.
Ze gaven het de naam ‘Oumuamua, dat zoveel betekent als ‘de eerste boodschapper van ver’. Het object had een sigaarachtige vorm en was circa 230 meter bij 35 meter groot. Een forse wolkenkrabber dus. Maar dan een donkerrode die met een weerzinwekkende snelheid door het zonnestelsel reisde: 44 kilometer per seconde. De onderzoekers scanden voor de zekerheid de ‘boodschapper’ op buitenaardse radiogolven (maar hoorden niets).
Gekker echter was dat ‘Oumuamua niet in een baan om de zon verkeerde, zoals een ruimterots doorgaans doet.
De planeten in ons zonnestelsel draaien allemaal ongeveer op dezelfde hoogte om de zon – de zogenoemde ‘elliptische schaal’, die als een soort evenaar door ons zonnestelsel loopt.
De komeet kwam echter van boven. Hij schoot tussen Mercurius en de zon door, katapulteerde langs onze ster en zoefde (op bijzonder veilige afstand) langs de aarde.
Astronomen hebben inmiddels vastgesteld dat 'Oumuamua geen astroïde is, maar een komeet van mild actieve soort.
De route en snelheid toonden al snel aan dat 'Oumuamua van buiten 'ons' zonnestelsel moest komen. Hoe lang het object al door de ruimte reist, is echter nog onderwerp van wetenschappelijk onderzoek.
Maar waar komt deze 'boodschapper' dan vandaan?
De nieuwste en meest precieze sterrenkaart ooit biedt uitkomst. Acht astronomen hebben tot zover vier 'kandidaatsterren' die de oorspronkelijke locatie van het object kunnen zijn. Elk van deze sterren vertoont een pad dat in de recente geschiedenis gelijkenissen vertoont met het pad dat de komeet waarschijnlijk heeft afgelegd.
Hun onderzoek, dinsdag genoemd in een persverklaring van het Europese Ruimteagentschap ESA, staat op de rol voor publicatie in het wetenschapsblad Astronomical Journal.
Het team startte met een nieuwe sterrenkaart van maar liefst 1,7 miljard sterren. ESA publiceerde die kaart in april dit jaar. Het unieke aan deze kaart is niet alleen dat die aangeeft waar sterren zich nu bevinden, maar ook waar ze heen bewegen en hoe snel ze dat doen.
Voor zo'n 7 miljoen sterren in de database zijn de gegevens zo gedetailleerd dat astronomen de tijd kunnen 'terugspoelen' naar hun positie miljoenen jaren geleden. Een vergelijking van het historische pad van 'Oumuamua met deze miljoenen sterren leverde dus vier kandidaten op die zich binnen een paar lichtjaren van de komeet bevonden. Een van deze zonnestelsels kan de megasigaar dus hebben voortgebracht, bijvoorbeeld doordat een planeet in stukken brak.
Alle kandidaten zijn dwergsterren, wat betekent dat ze klein en extreem heet zijn. Twee hebben al een code: HD 292249 en HIP 3757. Het andere tweetal kreeg een tijdelijke naam van de onderzoekers: home-3 en home-4.
HIP 3757 komt het sterkst overeen met de koers van 'Oumuamua. De ster en komeet lagen 1 miljoen jaar geleden zo'n twee lichtjaar van elkaar af. Dat is alsnog behoorlijk ver, dus de onderzoekers zijn verre van tevreden met dat antwoord. Ze wachten nu op de volgende kaart die ESA maakt. Daar zijn bijna tien keer meer sterren op te zien, inclusief hun historische posities.
"De zoektocht naar de oorsprong van 'Oumuamua gaat door", verzekeren de wetenschappers.
