Fyra

Fyra is de naam voor de treindienst die tussen Amsterdam en Brussel zou moeten rijden. Hiervoor hebben de Nederlandse en Belgische spoorwegen de V250 aangeschaft, een hogesnelheidstrein gebouwd door het Italiaanse AnsaldoBreda. Op 31 mei 2013 maakten de Belgische spoorwegen bekend de stekker uit de Fyra te trekken. Op 3 juni 2013 maakte ook de NS bekend niet verder te willen met de V250 van AnsaldoBreda.

Mansveld lag al onder vuur om problemen ProRail, Fyra-rapport doet haar nu de das om

28 okt 2015

De Nederlandse staat en de NS hebben de reiziger in de kou laten staan met een snelle treinverbinding tussen Amsterdam en Brussel. De flitstrein Fyra draaide uit op een fiasco omdat de overheid vooral oog had voor de opbrengsten van de snelle trein die over de HSL-Zuid moest gaan rijden. De NS was er alleen maar op uit om concurrenten van het spoor te houden en het eigen monopolie veilig te stellen. Dat zijn de spijkerharde belangrijkste conclusie van de parlementaire enquêtecommissie die onderzocht waarom de Fyra veel later ging rijden dan was gepland en waarom de trein door grote mankementen al na een paar weken weer van het spoor werd gehaald. De commissie houdt de NS en de achtereenvolgende bewindslieden in de eerste plaats verantwoordelijk voor het debacle. Bewindslieden van diverse kabinetten hebben de Tweede Kamer ontijdig, onvolledig of onjuist geïnformeerd. Ze gaven een onjuiste voorstelling van zaken, zetten de Kamer voor het blok, gaven een verkeerd beeld of hebben de Kamer misleid. Mansveld in de fout Staatssecretaris Wilma Mansveld van Infrastructuur verklaarde kort nadat de hogesnelheidstrein Fyra tussen Amsterdam en Brussel was gaan rijden dat niemand de opstartproblemen had verwacht. Maar een aantal direct betrokkenen was wel degelijk op de hoogte hiervan. De staatssecretaris heeft de Kamer onjuist geïnformeerd "door te zeggen dat niemand de slechte prestaties van de Fyra had verwacht", oordeelt de commissie. Ook als het gaat om de bevoegdheden van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) heeft de PvdA'er de Kamer "ten minste onvolledig en strikt genomen onjuist'' geïnformeerd. Ook Dijsselbloem niet vrijuit De commissie vindt dat minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën de Kamer op het "verkeerde been heeft gezet" door haar onvolledig te informeren. Het gaat hierom de doorverkoop door fabrikant AnsaldoBreda van de door de NS teruggestuurde Fyra-treinen. Hij had de Kamer moeten melden dat de NS pas vanaf de zevende doorverkochte trein geld zou ontvangen, meent de commissie. Eerder heeft Camiel Eurlings als minister van Verkeer en Waterstaat de Kamer zelfs misleid. Maar ook de Tweede Kamer moet zich de flop aantrekken: omdat de Kamer wel blafte, maar nooit echt beet is ook het parlement medeverantwoordelijk voor het mislukken van het project, aldus de enquêtecommissie. Extreem hoog bod Met een "extreem hoog bod'' van 178 miljoen euro haalde de NS het vervoer op de HSL-Zuid binnen, maar de commissie noemt de deze overeenkomst "onwerkbaar'' en spreekt van "grote risico's". Door de hoge kosten kwam HSA, het bedrijf waarin NS samen met de KLM de HSL-Zuid wilde exploiteren, in grote financiële problemen. Het kabinet heeft lange tijd niet kunnen beslissen of het HSA zou helpen of failliet moest laten gaan. De NS liet de Fyra bouwen door het Italiaanse bedrijf AnsaldoBreda, maar liet in de aanbesteding van deze klus grote steken vallen. De manier waarop de Fyra op het Nederlandse spoor is toegelaten noemt de enquêtecommissie "schokkend": de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) toetste alleen op papier, maar keek niet naar de treinen zelf. De commissie vindt het "onaanvaardbaar" dat de ILT haar rol te beperkt invult. Nadat de Fyra in 2013 binnen de kortste keren van het spoor was verdwenen, mocht de NS alternatief vervoer regelen. De commissie vindt dit "opmerkelijk" omdat de NS een "wanprestatie" had geleverd.

Treinbouwer AnsaldoBreda was helemaal niet de goedkoopste optie voor Fyra

28 okt 2015

De treinreiziger stond en staat nog altijd in de kou. Dat zei voorzitter Madeleine van Toorenburg van de parlementaire enquêtecommissie, die onderzoek deed naar het debacle met de flitstrein Fyra woensdag bij de presentatie van het eindrapport. Van Toorenburg constateerde dat de grote ambities voor de snelle trein naar Brussel uit 1996 niet zijn waargemaakt. Maar naast de presentatie van de harde conclusies die haar commissie trekt, deed ze ook een oproep. Het rapport mag geen eindstation zijn, zei Van Toorenburg. Het kabinet en de Tweede Kamer moeten er wat de commissie betreft alsnog voor zorgen dat er een snelle, betaalbare en flexibele treinverbinding komt tussen Amsterdam en Brussel. Dan zou alsnog aan de beloften van eind vorige eeuw zijn voldaan. Openbare aanbesteding In een toelichting ging Van Toorenburg uitgebreid in op de conclusies van het rapport. Ze zei dat zij en de andere commissieleden tijdens hun onderzoek van de ene in de andere verbazing waren gevallen. Dat begon al bij het begin, toen het eerste kabinet-Kok koos voor een openbare aanbesteding voor de flitstrein naar Brussel. Die keuze paste in het tijdsgewricht, maar had grote gevolgen. NS bood veel te hoog en het kabinet accepteerde dat. Zowel de NS als het kabinet handelden in de aanbestedingsprocedure "onverstandig en onverantwoord''. Daar kwam bij dat de relaties tussen NS en Staat beroerd waren. Beide partijen "verloren zich in een destructief onderhandelingsspel'', zei Van Toorenburg. Zij noemde de procedure over de toelating van de treinen op het spoor "ontluisterend''. De treinen moesten veilig zijn, maar de verantwoordelijke Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) opereerde veel te terughoudend.

Voorzitter Fyra-commissie: NS en overheid ‘verloren zich in destructief onderhandelingsspel’

28 okt 2015

Snoeiharde conclusies in eindrapport Fyra: collectief falen van de overheid en NS

28 okt 2015

Het fiasco met de Fyra is terug te voeren op de verzelfstandigen van de Nederlandse Spoorwegen in de jaren negentig, schrijft Gijs van Loef. De politiek blijf tegen beter weten in geloven in marktwerking. De parlementaire enquête naar het Fyra-debacle loopt nog even door. Deze week komt nog het toezicht op de bouw, de certificering en de toelating van de Fyra tot het Nederlandse spoor aan bod, de start van de commerciële dienstregeling en de samenwerking met de Belgische Spoorwegen. Het zal ongetwijfeld nog smeuïge details opleveren, maar de belangrijkste politici en bestuurders zijn de afgelopen weken al voor de commissie verschenen. Het verhaal is op hoofdlijnen duidelijk. Reaganomics De chronologie van gebeurtenissen beslaat zo’n 25 jaar en begint bij het economische beleid van de Amerikaanse president Reagan in de jaren tachtig. Daar liggen de wortels van het huidige politieke denken over marktsuperioriteit. In 1991 werd de EU-richtlijn aangenomen over de scheiding van de administratie van infrastructuur en exploitatie bij spoorwegen. In dit decennium werd juridische veranderingen doorgevoerd bij de Nederlandse Spoorwegen, de zogenaamde verzelfstandiging van de NS, die erop neerkwamen dat het geïntegreerde staatsbedrijf van de spoorwegen werd gesplitst in twee staatsbedrijven. ProRail werd verantwoordelijk voor de infrastructuur en de nieuwe NS voor het treinverkeer, waarbij concurrentie om het treinverkeer mogelijk werd gemaakt. Deze verzelfstandiging geschiedde in een aantal stappen en er werd een nieuwe topman bij de nog geïntegreerde NS aangesteld om de taakorganisatie af te splitsen en de marktonderneming NS verder door te ontwikkelen. De kiem van alle ellende was daarmee gelegd. Rekensommetjes In 1998 werd een marktconsultatie van de HSL-Zuid gehouden. In 2000 besloot het tweede kabinet-Kok om de HSL-Zuid aan te besteden. Gezien het voorgaande een logisch en consequent besluit. Hoe het verder ging, weten we. Je kunt jarenlang politieke discussies voeren over de verzelfstandiging van de spoorwegen, maar uiteindelijk komt het neer op het schrijven van een juridisch construct en het maken van enkele rekensommen over investeringen en afschrijvingen, kosten en opbrengsten en dit verwerken in een begroting. Specialistenwerk. Inhoudelijk wellicht niet makkelijk, maar in de praktijk toch echt piece of cake. Je past een paar wetten aan, maakt een business-case en klaar is kees. Daarmee heb je als politiek nog niets veranderd aan hoe het personeel denkt over de trein als openbaar vervoermiddel. Je stelt vervolgens een alfaman aan als chief executive officer (Rob den Besten) en die mag het in de praktijk gaan doen. Maar ook daarmee heb je nog niets bereikt. Maatschappelijk draagvlak Elke fundamentele wijziging in de opvatting over een publieke taak is alleen mogelijk als daar een breed maatschappelijk draagvlak voor bestaat. Dit draagvlak komt alleen tot stand als dit geschraagd wordt door een overtuigend verhaal gebaseerd op gedeelde publieke waarden. Dit verhaal ontbrak in 1990 en dit verhaal ontbreekt nog steeds. De politiek dacht dit varkentje wel even te wassen. En dus ging een ambtelijke delegatie in 1999 uit eigen initiatief op bezoek bij de samenwerkende directies van de Franse en de Belgische spoorwegen. Ze stelden voor of de Fransen en Belgen niet de HSL-Zuid wilden laten rijden over het Hollandse spoor. Het is maar vanuit welk perspectief je ernaar kijkt. Als markt-fetisjist denk je: goeie zaak! Als treinconducteur of als mecanicien denk je bij jezelf: zijn ze nu helemaal krankjorum geworden!? Interne spanningen De interne spanningen binnen het staatsbedrijf NS liepen in de loop der jaren op tot het kookpunt. Logisch: commercieel denken ram je niet in betrouwbare en dienstbare hoofden van mensen. Het is ongelofelijk moeilijk om een dergelijke ommekeer in de publieke sector te realiseren, zodanig dat achteraf zowel de cijfertjes positief zijn als de mensen tevreden. Wie dit inzicht het scherpst verwoord heeft, kan geen politicus zijn. Het was oud-president-commissaris van de NS, Jan Timmer, die het als volgt zei: "De privatisering van de NS is de moeder van alle kwaad." Het Fyra-debacle toont de onthechtheid van landelijke politici aan, die nog steeds tegen beter weten in geloven in de heilzame werking van concurrentie om het spoor. En het toont hun desinteresse voor de praktijk van de publieke zaak, nota bene hun verantwoordelijkheid als benoemde bestuurders. Gijs van Loef is expert op het snijvlak van overheid en markt. Hij is auteur van de boeken 'De kloof voorbij, een visie op de toekomst van Nederland' en 'Kiezen tussen overheid en markt, een wake-up-call voor onze volksvertegenwoordigers'.

Gijs van Loef: fiasco met de Fyra toont het failliet van marktwerking aan

Gijs van Loef

02 jun 2015

Fabrikant AnsaldoBreda maakte bij de productie van de Fyra-treinen steeds dezelfde fouten, werkinstructies werden regelmatig niet gevolgd en problemen werden lange tijd niet opgelost. Ook kwam het voor dat er zonder goedgekeurde tekening werd gebouwd. Op het moment dat de treinen de fabriek in Italië verlieten, zaten er nog te veel fouten in de trein. Dat zei kwaliteitsinspecteur Tinus Jonkers maandag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De flitstrein zou gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, maar was veel te laat klaar en moest na een paar weken alweer van het spoor omdat er veel mis mee was. De commissie zoekt uit hoe het zover heeft kunnen komen. Jonkers werkte bij Lloyd’s Register Rail Europe en zag namens NS Financial Services Company (NSFSC) toe op de bouw van de Fyra in de fabriek van AnsaldoBreda. NSFSC is de NS-dochter die de treinen kocht. Fyra-bouwer voerde showtje op Op het moment dat de Fyra-treinen van Italië naar Amsterdam kwamen, zat er veel meer fouten in dan normaal is. Het ging om 200 tot 250 afwijkingen. De fouten die Jonkers en zijn collega’s vaststelden, werden met grote vertraging opgelost, of kwamen weer terug als er weer nieuwe mensen aan de treinen gingen werken. Het ging dan bijvoorbeeld om kabels die niet goed werden gelegd of om slechte lassen. De inspecteurs kwamen regelmatig fouten tegen die de fabrikant ook al had kunnen oplossen. Jonkers hekelde de instelling van AnsaldoBreda. "Het verantwoordelijkheidsgevoel, de zelfcontrole, was anders dan bij andere leveranciers. Dat zou veel beter gekund hebben." De inspecteur noemde zijn werk in Italië frustrerend. "Ik had soms wel het gevoel dat we aan het lijntje werden gehouden." AnsaldoBreda voerde een showtje op als de opdrachtgever langskwam in de fabriek om te kijken hoe het stond met de productie van de treinen. Dan droegen de werknemers helmen en witte handschoenen en was het opeens veel drukker in de fabriekshal, aldus Jonkers. Verschil tussen Fyra-treinen Volgen Jonkers hadden de treinen technisch gezien gewoon kunnen rijden als alle afwijkingen waren weggenomen en AnsaldoBreda volgens de gestelde eisen had gewerkt. Veel van de fouten die na de stranding van de Fyra aan het licht kwamen, waren bij hem al lang bekend. Achteraf bleek ook dat niet alle Fyra-treinen hetzelfde waren. Volgens Jonkers waren de laatste treinen die de fabriek verlieten beduidend beter dan eerdere exemplaren. De hogesnelheidstrein V250 van AnsaldoBreda, die Amsterdam en Brussel met elkaar had moeten verbinden, viel in december 2012 al na korte tijd uit wegens grootschalige technische mankementen. Daarop bliezen de NS en de Belgische vervoerder NMBS het hogesnelheidsproject af. Het Fyra-project heeft zeker 10,8 miljard euro gekost, inclusief de aanleg van het spoor. De commissie zoekt antwoord op de vraag waarom de reiziger uiteindelijk niet heeft gekregen wat was voorgespiegeld. Het bedrag loopt nog steeds op, onder meer door verzakkingen aan het spoor.

‘Fyra-bouwer hield NS voor de gek: showtje opgevoerd in fabriek, bouwfouten niet opgelost’

01 jun 2015

NS schoot ernstig tekort bij Fyra, zegt oud-commissaris

29 mei 2015

Eurlings: NS had eerder pijnlijke cijfers over Fyra moeten verstrekken

28 mei 2015

KLM-directeur Camiel Eurlings hield zich de afgelopen weken bewust op de achtergrond tijdens de staking bij zusterbedrijf Air France om escalatie te voorkomen. "Een apart publiekelijk optreden had alleen maar olie op het vuur gegooid, in plaats van olie op de golven", zegt Eurlings donderdag in een interview met het Financieele Dagblad. De topman stelt dat een publieke verklaring van zijn kant naar de Franse piloten de zaak alleen maar had verergerd. "Als het had geholpen om het conflict op te lossen, dan had ik dat zeker gedaan. In mijn verleden als minister was ik gewend om veel voor de camera op te treden. Als ik mij publiekelijk had uitgesproken, had dat een eigen dynamiek in Nederland op gang gebracht met de vakbonden'', aldus Eurlings. De KLM-topman benadrukt dat de staking een Franse kwestie was die in Nederland niet opgelost kon worden. Reden voor de staking Piloten van Air France staakten bijna twee weken lang. De piloten verzetten zich hevig tegen de oprichting van een nieuwe Europese tak van prijsvechter Transavia. Toen Air France-KLM dat plan onder druk van de bonden van tafel haalde, richtten zij hun pijlen op het voorstel om dan Transavia Frankrijk sterker uit te breiden dan eerder was afgesproken. Zij vrezen dat de werkgelegenheid en arbeidsvoorwaarden zullen lijden onder toenemende focus op lage kosten. Inzet van de onderhandelingen was een eensluidend contract voor piloten van zowel Air France als Transavia. Zover wil de Franse zustermaatschappij van KLM evenwel niet gaan. Het wil marktaandeel terugwinnen door zwaarder in te zetten op goedkopere vakantievluchten, maar dat kan alleen als ook de kosten omlaag gaan.

Eurlings wilde NS meer geld laten storten in reserves Fyra-exploitant

28 mei 2015

Inkoper NS: Fyra was beter dan alternatieven en zeker geen ‘Alditrein’

22 mei 2015

Fyra

Mansveld lag al onder vuur om problemen ProRail, Fyra-rapport doet haar nu de das om

Treinbouwer AnsaldoBreda was helemaal niet de goedkoopste optie voor Fyra

Voorzitter Fyra-commissie: NS en overheid ‘verloren zich in destructief onderhandelingsspel’

Snoeiharde conclusies in eindrapport Fyra: collectief falen van de overheid en NS

Gijs van Loef: fiasco met de Fyra toont het failliet van marktwerking aan

‘Fyra-bouwer hield NS voor de gek: showtje opgevoerd in fabriek, bouwfouten niet opgelost’

NS schoot ernstig tekort bij Fyra, zegt oud-commissaris

Eurlings: NS had eerder pijnlijke cijfers over Fyra moeten verstrekken

Eurlings wilde NS meer geld laten storten in reserves Fyra-exploitant

Inkoper NS: Fyra was beter dan alternatieven en zeker geen ‘Alditrein’

Opdrachten vinden als zzp’er: 5 tips om nieuwe uitdagende projecten binnen jouw vakgebied te vinden

Unlock your Potential

Hoe je de kosten voor de elektrificatie van je wagenpark onder controle houdt

Charge up your business