Onderhandelaars in het Amerikaanse Congres hebben dinsdag een 2-jarige overeenkomst bereikt over de federale begroting van de VS.

Hierdoor lijkt een nieuwe shutdown, een tijdelijke stopzetting van federale overheidstaken, voorkomen. De voltallige Senaat en het Huis van Afgevaardigden moeten er nog wel mee instemmen.

Senator Patty Murray (Democraten) en afgevaardigde Paul Ryan (Republikeinen) zeggen dat het akkoord ruimte biedt voor de lange termijn. Het voorziet in tientallen miljarden aan bezuinigingen over de komende jaar.

Maar voor het regeringsapparaat en federale programma’s, die tijdens liquiditeitscrises met sluiting worden bedreigd, wordt de komende twee jaar 63 miljard extra uitgetrokken. De belastingen zullen niet worden verhoogd.

‘Compromis’ was een vies woord

Met het akkoord komt een einde aan bijna 3 jaar gesteggel tussen Democraten en Republikeinen over de federale begroting. “Veel te lang hebben we ‘compromis’ als een vies woord beschouwd”, zei Murray. De onzekerheid die volgde op de afgelopen 3 jaar vruchteloos onderhandelen in Washington werkte volgens de Democratische senator “verwoestend voor ons economisch herstel”.

President Barack Obama heeft beide partijen geprezen voor het bereiken van het begrotingsakkoord. Hij noemt de overeenkomst "een goede start'' en dringt erop aan dat het Amerikaanse Congres spoedig een bij het akkoord passende begroting opstelt.

In oktober moest een deel van de Amerikaanse overheid tijdelijk worden stilgelegd omdat het Congres niet wilde instemmen met een verhoging van het schuldenplafond.

Fed stemt unaniem in met strenge bankenregels

Ander goed nieuws: dinsdag stemde het bestuur van de Federal Reserve, de Amerikaanse koepel van centrale banken, unaniem in met nieuwe regels die de mogelijkheden voor banken om te beleggen in riskante financiële producten fors inperken. Ook vier andere toezichthouders, waaronder de beurswaakhond SEC en het garantiefonds voor spaartegoeden FDIC, gaven hun goedkeuring.

De regels worden op zijn vroegst in de zomer van 2015 van kracht. Wel moeten de naar balans gemeten grootste banken al vanaf medio volgend jaar verslag gaan uitbrengen over de omvang van hun beleggingen.

Volcker Rule

De zogeheten Volcker Rule, genoemd naar de voormalige Fed-voorzitter Paul Volcker die na de kredietcrisis van 2008/2009 opriep tot aanscherping van de bankenregels, maakt het voor banken vrijwel onmogelijk om voor eigen rekening speculatief te handelen.

Zij mogen dat alleen nog doen als zij aantoonbaar optreden namens klanten. Hun posities in risicovolle producten mogen de vraag die redelijkerwijs bij klanten kan worden verondersteld, niet meer overstijgen.

De flink strengere regels moeten helpen voorkomen dat opnieuw banken zichzelf met risicovolle beleggingen zo diep in de nesten werken, dat zij met belastinggeld op de been moeten worden gehouden. Financiële instellingen krijgen nog wel de mogelijkheid om deel te nemen aan de handel in aandelen en obligaties. Ook de handel in papieren die zijn verbonden aan buitenlandse staatsobligaties blijft toegestaan.

Gedragsverandering in bancaire sector

Minister van Financiën Jack Lew zei in een reactie dat de nieuwe regels zullen leiden tot een gedragsverandering in de bancaire sector. Hij voegde er echter aan toe dat de aanpak van de tekortkomingen die tot de kredietcrisis hebben geleid, een "doorlopende exercitie'' is, en dat waakzaamheid geboden blijft tegen gedrag dat het financiële stelsel in gevaar kan brengen.

Volgens veel banken zullen de nieuwe regels de winstgevendheid drukken, hoewel verscheidene instellingen al aan de gestelde normen voldoen. Verwacht wordt dat banken hun advocaten zullen vragen om alle mogelijke zwakke plekken van de Volcker Rule te onderzoeken en eventueel aan te vechten.

EU zet nieuw stapje richting bankenunie

Ook in de Europese Unie heeft dinsdagavond in Brussel een volgende stap gezet richting een bankenunie die een nieuwe financiële crisis moet voorkomen. De ministers van Financiën van de 28 EU-lidstaten kwamen dichter bij elkaar over de verdere invulling van de unie, bijvoorbeeld over de regels voor de redding van probleembanken.

Het is de bedoeling dat de ministers volgende week woensdag op een extra bijeenkomst definitief tot een compromis komen, meldde de Duitse minister Wolfgang Schäuble. Dat is een dag voor de top van Europese leiders donderdag en vrijdag in Brussel. Schäuble sprak over een grote stap voorwaarts, maar benadrukte dat er nog veel details moeten worden besproken.

Belastingbetaler ontzien

Met de bankenunie komen Europese banken eind volgend jaar onder centraal toezicht. Financiële instellingen die alsnog in de problemen raken, worden gesaneerd of geleidelijk gesloten ("afgewikkeld'') met geld uit een speciale stroppenpot. Na taaie onderhandelingen is nu afgesproken dat de bestaande nationale fondsen geleidelijk moeten samensmelten tot een Europese pot die uiteindelijk 50 tot 55 miljard euro zou moeten omvatten, aldus Schäuble.

Het gaat erom de overheid, en dus de belastingbetaler, te ontzien. Ter vergelijking: tijdens de jongste bankencrisis vloeide er van 1 oktober 2008 tot 31 december 2011 ruim 1615 miljard euro overheidsgeld om zieke banken overeind te houden. Volgens Brussel ging het in die periode in Nederland om 95,16 miljard.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl