Zakendoen, maar tegelijk ook goed doen, de balans vinden tussen winstgevendheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dat lijkt elkaar te bijten, maar is dat eigenlijk wel zo?
Hoe geven onze ondernemers invulling aan de ethische kanten van zakendoen? Business Insider vroeg het aan Nina Pierson, oprichtster en eigenaar van SLA, een keten van saladebars.
In 2013 begon ze met één vestiging in Amsterdam, inmiddels zijn het er elf in onder meer Utrecht, Haarlem en Den Haag.
Wat houdt voor jou bewust, ethisch en duurzaam ondernemen in?
“Voor mij betekent bewust ondernemen dat je weloverwogen beslissingen neemt. Dat je uitzoekt en weet wat je opties zijn en dat je daarin een bewuste keuze maakt. En niet zomaar aannames doet of je ogen sluit en kiest voor de makkelijke of commerciële optie. Bewust ondernemen is ook onlosmakelijk verbonden met positieve impact. Of dan op zijn minst een neutrale impact. Dat wil zeggen dat wat je doet op geen enkele manier een negatief effect heeft op een ander of op de wereld.”
“Dat geldt zowel voor de interne kant van je bedrijf – personeelsbeleid, productieketen, kantooromstandigheden en dergelijke – als voor de externe. Welke invloed heeft het op een mensenleven: wordt iemand er beter of gelukkiger van op de korte en lange termijn? Daar probeer ik altijd naar te kijken.”
Hoe krijgt maatschappelijk verantwoord ondernemen handen en voeten binnen SLA? Bijvoorbeeld in termen van de bedrijfsvoering, de sourcing?
“We werken zoveel mogelijk met lokale producten, zodat deze maar een kleine afstand hoeven af te leggen van land naar bord. Daarnaast proberen we in elk opzicht onze waste te reduceren. Dat doen we door bijvoorbeeld de bedrijfsleiders te vragen heel scherp in te kopen voor hun vestiging. Daar begeleiden we ze ook in."
"Daarnaast wisselt ons menu vier keer per jaar. Commercieel is dat natuurlijk niet heel handig (je moet toch elke keer weer een nieuwe menukaart maken, personeel inwerken, koks laten voorproeven en de winkel signing aanpassen), maar we willen mensen ervan bewust maken dat het mee-eten met de seizoenen een mooie graadmeter is voor betaalbaar en gezond eten.“
Wat is jouw drive om bewust te ondernemen?
“Het zit er bij mij al van jongs af aan in. Mijn vader begon in 1983 zijn eigen onderneming in het verkopen van klamboes. Aanvankelijk decoratief voor op de westerse markt, maar hij merkte al snel dat hij met zijn klamboes een veel belangrijkere missie had. Namelijk het voorkomen van malaria in Aziatische en Afrikaanse landen. Hij dacht in elk opzicht bewust na over de impact die zijn keuzes hadden op de wereld. Zo koos hij ook voor klamboes omdat deze de muggen niet doodden.”
“Niet veel later werd de impregnatie van netten uitgevonden en konden daarmee nog veel meer mensenlevens (en vooral kinderlevens) worden gered. Mijn vader vond het een hele lastige keuze, maar heeft uiteindelijk toch gekozen voor met chemicaliën geïmpregneerde netten. Dit ook vanwege de sterke concurrentie uit China. Een goed voorbeeld van de dilemma’s waar je tegenaan loopt - soms moet je kiezen tussen twee kwaden. Wél probeerde hij dan een zo vriendelijk mogelijk impregneermiddel te gebruiken en deze pas aan het einde van de productieketen toe te passen zodat zo min mogelijk mensen ermee in aanraking kwamen.”
“Mijn ouders lieten mij en mijn broertje zo zien wat maatschappelijk verantwoord ondernemen inhield. Daarom heb ik eigenlijk nooit beter geweten.”
Wanneer begon jouw interesse in gezondheid? Was er een duidelijk omslagpunt?
“Wij woonden met de familie in Thailand waar ik veel van de boeddhistische levensfilosofie mee kreeg. Bijvoorbeeld dat je ervoor zorgt dat je gedachten, woorden en daden op een bepaalde manier, hoe klein of groot ook, bijdragen aan het geluk van andere levende wezens.”
“Mijn moeder kookte altijd voor de hele familie (voor zichzelf vegetarisch en voor ons ook af en toe wat vis, vlees of kip) maar het grote omslagpunt kwam in 1998 toen bij mijn vader uitgezaaide prostaatkanker werd geconstateerd. De artsen konden niks meer voor hem betekenen en gaven hem maximaal twee jaar. Mijn ouders accepteerden dat niet en zochten naar andere mogelijkheden om de dood van mijn vader zo lang mogelijk uit te stellen. Ze besloten het dieet van mijn vader volledig om te gooien. Vier versgeperste groentesapjes per dag, een vegetarisch dieet met groenten als basis aangevuld met veel linzen, bonen en volkoren granen. Hij dronk geen alcohol meer en stopte direct met koffie en met roken. We zagen binnen de kortste keren resultaat en uiteindelijk leefde hij nog elf jaar.”
“Natuurlijk kunnen er meerdere factoren een rol hierin hebben gespeeld, maar voor mij stond vast dat er een onlosmakelijk verband bestaat tussen voeding en gezondheid. Ik ben zelf ook bewust gezond gaan eten. Op mijn 21ste werd ik vegetariër omdat ik me daar lichamelijk beter bij voelde. Daardoor eet je automatisch veel meer groenten.”
Wat was de aanleiding om met SLA te beginnen?
“Tijdens een reis door Myanmar lazen mijn partner Jop en ik het boek De Voedselzandloper van Kris Verburgh. Hij legde voor het eerst op een heldere, wetenschappelijke manier uit waaruit voeding is opgebouwd en wat het lichamelijk met je doet. Er ging een wereld voor me open.”
“Toen we terugkwamen merkten we al gauw dat er zo weinig alternatieven waren voor brood. Je kon tijdens een lunch in een restaurant wel een salade krijgen, maar dan was je al gauw zeventien euro kwijt en kon je uit niet veel meer kiezen naar een geitenkaas of feta salade. We vonden da dat beter kon, zeker voor mensen met weinig tijd. Het idee van SLA is toen uit eigen noodzaak geboren.
“Ook hadden we de behoefte om te laten zien hoe lekker gezond eten kan zijn. Toen we in 2013 de eerste SLA openden hadden we geen idee of dit het goede moment was of dat Nederland er eigenlijk nog niet klaar voor was. Het eerste bleek het geval en de reacties waren overweldigend.”
“We proberen daarom met SLA gezond en duurzaam eten zo toegankelijk mogelijk te maken. Denk hierbij aan de prijsstelling, het snelle in-uit moment als je voor afhaal kiest, of het simpele, maar toch inspirerende interieur waar je je ook in je eentje voldoende op je gemak voelt om te eten. We streven ernaar dat er geen excuus meer is om te kiezen voor een ongezonde maaltijd.”
Zijn er dilemma’s waar je tegenaan loopt als je een ethische onderneming nastreeft?
“SLA heeft biologische producten hoog in het vaandel staan, maar tegelijk moeten we natuurlijk wel betaalbare salades kunnen blijven aanbieden. Anders is het maar voor een kleine kapitaalkrachtige groep mensen weggelegd en dat staat haaks op onze missie om gezond en duurzaam eten zo toegankelijk mogelijk te maken. Maar dat betekent wel dat onze marges klein zijn. Een schep kip te veel en je marge is weg.”
“We zouden natuurlijk veel sneller kunnen groeien wanneer we het eten goedkoper inkochten of wanneer we niet voor duurzame materialen zouden kiezen voor de inrichting. Maar dat zou het me niet waard zijn.”
In 2013 opende je samen Jop van de Graaf jullie eerste saladebar SLA in Amsterdam. Nu heeft de keten 11 filialen en meer dan honderd man in dienst. Op de site staat dat iedere hap meebouwt aan de gezondheid van de aarde. Hoe werkt dat?
“Bij SLA voeren we een overwegend plantaardig en biologisch menu. Het effect hiervan is tweeledig: aan de ene kant dragen we bij aan de gezondheid van iedereen die vaker bij ons komt eten. We zijn blij te zien dat er steeds meer aandacht is voor gezonde voeding en vooral doordat veel van de welvaartsziekten daarmee te voorkomen zijn."
"Aan de andere kant dragen we met plantaardige voeding bij aan een duurzamere wereld. In vergelijking met vlees hebben groenten nauwelijks impact op de wereld. Door met SLA te laten zien hoe lekker een bak vol groenten, granen en noten kan zijn proberen we mensen zo ver te krijgen hier vaker voor te kiezen en dus ‘onbewust’ mee te bouwen aan de gezondheid van de aarde.”
Hoe probeer je, behalve met het aanbieden van gezonde voeding, je boodschap over te brengen? Is het online magazine Bedrock daar het vehikel voor? En vanwaar de naam? Iets te maken met de Flintstones?
“Haha, Bedrock is inderdaad ook de stad van de Flintstones en in die zin geloof ik dat met de juiste dosis humor je serieuze boodschappen beter kunt overbrengen. Ik heb lang moeten nadenken over een geschikte naam voor het online platform dat gezondheid in de breedste zin van het woord vertegenwoordigt.”
“Het moest niet te zweverig zijn, want dat schrikt mensen af, maar wel genoeg gewicht in zich dragen. Het moest een breed publiek aanspreken en juist ook mensen die nog niet zo met gezondheid of spirituele en persoonlijke ontwikkeling bezig zijn. Bedrock is de onderste laag van de aarde. Als deze gezond is kan alles van daaruit groeien en bloeien. Onze visie is dat wij mensen als coach handreikingen bieden voor een bewuster en gezonder leven.”
Ben je nu klaar? Wat zijn je toekomstplannen?
“Ik dacht van wel maar tijdens onze reis in Zuid-Afrika filosofeerden we over een nieuw idee dat nu een grote rol speelt in ons leven. Dat zou de perfecte mix zijn van alles wat we tot nu toe gedaan hebben. Maar we zien wel waar het naar toe gaat.”
“Wat ook wel leuk is, is dat ik nu steeds vaker door andere ondernemers gevraagd wordt om mee te investeren in hun bedrijf. Het zijn weliswaar maar kleine percentages, maar ik voel daar wel veel voor. Niet alleen om weer te leren hoe zij het doen, maar ook om samen als bewuste ondernemers echt het verschil te maken op allerlei verschillende terreinen.”
“Met SLA zijn we nog lang niet klaar. We willen op verschillende vlakken uitbreiden - niet alleen met locaties in andere Nederlandse steden, maar hopelijk ook een keer buiten de landgrenzen. Misschien wel in een franchiseconstructie. Maar we zouden ook wel willen samenwerken met ziekenhuizen en scholen om bewustwording rondom gezonde voeding te vergroten bij de jongste generatie.”
“Ook met Bedrock hebben we mooie plannen voor 2017. In september komt het Bedrock Boek uit dat we samen met Spectrum Uitgevers hebben gemaakt. We hopen daarmee de lezers te motiveren om bewuster in het leven te staan.”
“Ten slotte willen we in 2018 ook events gaan organiseren en misschien met een eigen productlijn komen. Ik vind het moeilijk om niet alles tegelijk te willen. Daarom is het ook goed dat ik mensen om me heen heb die realistisch blijven.”
Dit is het vierde artikel in een reeks van de Maand van Ondernemen met moreel kompas. De Maand van Ondernemen met moreel kompas wordt mogelijk gemaakt door Inspireert Beter Ondernemen. Het platform van AFAS Software met de dagelijkse portie inspiratie voor financieel professionals, accountants en HR.
