De formatiepuzzel lijkt elke dag nog een stukje ingewikkelder te worden.

Na het weekend is het duidelijk geworden dat D66 koste wat het kost ChristenUnie buiten de formatie wil houden. De meerderheid is te krap, en de verschillen op medisch-ethisch vlak te groot, concludeerden meerdere partijprominenten dit weekend.

Nadat D66 eerder voorstelde om naar een combinatie met de SP of de PvdA te kijken, opperen de sociaal-liberalen nu zelfs een vijfpartijenkabinet, waarbij zowel de SP als de PvdA zouden aanschuiven aan ‘het motorblok’.

Veel kans van slagen lijkt dat plan alleen niet te hebben.

De SP wil niet met de VVD, zo maakte het vandaag wederom duidelijk. PvdA wil überhaupt niet regeren na de historische verkiezingsnederlaag, CDA-leider Buma en premier Rutte willen liever geen vijfpartijenkabinet.

De kabinetsformatie komt hiermee verder in een impasse. Ongeveer elke denkbare combinatie heeft een aantal grote obstakels:

  • VVD+CDA+D66: Geen meerderheid.
  • VVD+CDA+D66+GroenLinks: Onderhandelingen strandden op ‘principiële ondergrens’ bij GroenLinks.
  • VVD+CDA+D66+ChristenUnie: Erg krappe meerderheid, D66 wil liever niet
  • VVD+CDA+D66+SP: SP sluit de VVD uit.
  • VVD+CDA+D66+SP+PvdA: SP sluit de VVD uit, PvdA wil na nederlaag niet regeren, Buma en Rutte willen geen vijfpartijenkabinet.
  • Combinaties met de PVV: Uitgesloten door alle grote partijen.

Blokkades

CDA-leider Sybrand Buma wil dat partijen die hun veto hebben uitgesproken over mogelijke regeringscoalities die blokkades snel uit de weg ruimen. "Het wordt nu wel tijd om echt tot keuzes te komen'', hield hij naar eigen zeggen informateur Edith Schippers maandagochtend voor.

Het Binnenhof staat "alweer een week in de verkenningsstand'', klaagde Buma. Hij "mag hopen dat zo langzamerhand blokkades worden opgeruimd in plaats van behouden of vervangen'', zodat we nog deze week aan echte onderhandelingen over een nieuw kabinet toekomen.

Buma maakte korte metten met voorstellen die de ronde doen voor een bredere regeringscoalitie. "Een kabinet van vier partijen is al moeilijk genoeg, niet alleen in de onderhandelingen maar ook straks in de uitvoering. Laat staan dat het er vijf of zes zouden moeten worden.''

VVD-leider Mark Rutte wilde maandag na een gesprek met informateur Edith Schippers geen voorkeur uitspreken voor een coalitie met ChristenUnie, SP of PvdA. De demissionair premier wil net als CDA-leider Buma een “vierpartijenkabinet met een stabiele meerderheid in beide Kamers".

Schippers gaf vrijdag de partijen even vrij om na te denken over mogelijke varianten voor een coalitie anders dan hun eerste voorkeur. “We zullen vandaag moeten zien of de reflectie tot resultaten leidt", aldus Rutte. De informateur spreekt zeven fractieleiders maandag. Eerder mislukte een poging om een kabinet met het 'motorblok' VVD, CDA, D66 en GroenLinks te formeren.