De vormgeving van de grens tussen de Republiek Ierland en Noord-Ierland na de Brexit, is nog altijd het meest hardnekkige struikelblok in de Brexit-onderhandelingen. Als dit probleem niet wordt opgelost, blijft het risico van een rommelige Brexit met veel economische schade aanzienlijk.
Ierland eist dat er na de Brexit geen harde grens ontstaat met Noord-Ierland, en wordt daarin gesteund door de rest van de Europese Unie. Dit kan praktisch gesproken alleen als Noord-Ierland deel blijft van de Europese douane-unie. Maar de regering van Theresa May wil daar juist vanaf na de Brexit.
De kans dat de Ierse kwestie is opgelost vóór de officiële Brexit-datum van maart 2019, is klein. Daarom overleggen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie over een overgangsregeling voor de periode tot eind 2020, en mogelijk daarna.
Het basisstandpunt van de EU is dat het Verenigd Koninkrijk gewoon lid blijft van de douane-unie, zolang de Ierse kwestie niet is opgelost. Dit betekent ook dat het VK in die periode geen eigen handelsverdragen met derde landen mag afsluiten. Als tussenoplossing wil de EU wel overwegen dat Noord-Ierland in de douane-unie blijft en de rest van het VK niet. Daarmee zou er een ‘grens’ ontstaan tussen Noord-Ierland en de rest van het Verenigd Koninkrijk. Iets wat premier May als onacceptabel heeft bestempeld.
De regering van May formuleerde donderdag met moeite (Brexit-minister David Davis dreigde met opstappen) een tegenvoorstel: Het Verenigd Koninkrijk blijft, zolang er geen akkoord is over de Ierse kwestie, voor een beperkte periode ‘gedeeltelijk’ lid van de douane-unie.
Tijdens een persconferentie in Brussel liet hoofdonderhandelaar Michel Barnier van de Europese Unie zich vrijdag weinig positief uit over het Britse tegenvoorstel, zo meldt de site Politico: "Het VK heeft het over een 'tijdelijke regeling'. Hoe kun je dat rijmen met het voorkomen van een harde grens onder alle omstandigheden?"
Barnier wees er ook op dat het aan de Britten is om pijnlijke keuzes te maken. Zij hebben immers voor de Brexit gekozen: "Sommige partijen in het VK proberen de verantwoordelijkheid voor die beslissing bij ons te leggen. We laten ons daardoor niet intimideren."
