Ondanks de nodige hobbels met vaccins, zijn westerse landen bezig zich een weg te banen uit de coronapandemie.

De Europese Unie, de VS en het Verenigd Koninkrijk kampen daarbij elk met eigen uitdagingen.

Het VK heeft mogelijk de beste papieren om het snelst uit de crisis te komen, betoogt strategisch adviseur Andy Langenkamp.

ANALYSE – Zowel de Verenigde Staten als de Europese Unie hebben inmiddels het deprimerende aantal van 400.000 coronadoden ruimschoots overschreden.

Een van de belangrijkste medische adviseurs van Joe Biden schatte afgelopen zomer nog dat Amerika het aantal slachtoffers van 500.000 wel zou aantikken, maar pas over drie jaar. Als het tempo van 2.000 tot 4.000 sterfgevallen van de laatste weken nog even aanhoudt, dan wordt dat half miljoen nog in de komende maanden bereikt.

Aandelenmarkten trekken zich van dit alles niets aan en bleven de afgelopen weken rustig opstomen. De laatste dagen lijken er toch bedenkingen te ontstaan. Zijn deze terecht of houden de relatief optimistische inschattingen van financiële analisten over economisch groeiherstel en stijgende beurskoersen stand?

Uitrol vaccinatieprogramma’s en ontwikkeling medicijnen komt op gang

Nog altijd mogen we in de tweede helft van het jaar verlichting verwachten wat betreft de coronacrisis. Fabrikanten van coronavaccins zijn – ondanks de huidige problemen – bezig hun productie aanzienlijk op te schroeven. De eerste onderzoeken wijzen er ook op dat de huidige goedgekeurde vaccins werken tegen de gevreesde Britse coronamutatie.

Het is logisch dat er opstartproblemen zijn bij een operatie als deze, aangezien het een missie is van ongekende omvang die voor de meeste leiders volstrekt nieuw is. Als de eerste kinderziektes – no pun intended – verholpen zijn, ligt het voor de hand dat de vaccinatie-inspanningen sneller en soepeler verlopen.

Alle aandacht gaat nu uit naar vaccinaties, maar er wordt ook gestaag vooruitgang geboekt met medicijnen. Het internationale onderzoeksregister bevat inmiddels ongeveer 2.500 klinische onderzoeken naar potentiële behandelingen. Sommige behandelmethodes zijn simpel, maar kunnen al relatief veel betekenen.

Zo hebben coronapatiënten vaak dat hun bloed onverwacht stolt. Daarom krijgen alle ziekenhuispatiënten met COVID nu antistollingsmiddelen, wat al veel ellende kan voorkomen. Als grote doorbraken bereikt worden op medicijngebied, wordt de afhankelijkheid van vaccins stukken minder, want uiteindelijk is het doel links- of rechtsom de druk op de zorg te verminderen en levens te redden.

Risico's van nieuwe varianten van het coronavirus kunnen herstel vertragen

Tot voor kort gingen de financiële markten uit van een ongehinderde uitrol van vaccinatieprogramma's, terwijl toch nog de nodige risico’s te ontwaren zijn.

Behalve de Britse variant maken ook andere mutaties snelle opgang die mogelijk niet alleen besmettelijker zijn, maar ook ernstiger symptomen veroorzaken.

Tot de helft van eerder geïnfecteerde mensen zouden de Zuid-Afrikaanse en Braziliaanse variant van het coronavirus kunnen krijgen. Dat niet alleen, maar bij die hernieuwde infectie is het voor de zieke alsof hij of zij het virus nooit eerder heeft gehad.

Bij een kleine groep van ruim veertig eerder besmette Zuid-Afrikanen bleek dat bij bijna de helft de al aanwezige antistoffen geen raad wisten met de nieuwe variant. Bij een groot deel van de anderen in de groep was de afweer lang zo sterk niet tegen de mutant.

Het gaat vooralsnog om kleine onderzoeken, maar berichten als deze maken wel duidelijk dat het geen uitgemaakte zaak is dat de wereld zich het komende half jaar uit de crisis vaccineert.

Als de huidige vaccins niet goed blijken te werken tegen nieuwe varianten, hoeft er nog geen man overboord te zijn; waarschijnlijk biedt het tweaken van een bestaand vaccin uitkomst. Echter, volgens de schattingen van ontwikkelaars zelf kan zo’n aanpassingsproces tussen de zes weken en wel een half jaar duren.

VK heeft sterke papieren om corona relatief snel onder controle te krijgen

Bovenstaande positieve punten en kanttekeningen meenemend is het de vraag welke van de drie grote westerse economieën het snelst opkrabbelt, de Europese Unie, de VS of het VK?

In Amerika is de scepsis over een vaccin groter dan in het VK en Europa; de politieke verdeeldheid is dieper geworteld en verlammender. De regering van Joe Biden moet flink wat troep van Trump opruimen en de bereidheid om ver te gaan met lockdowns ligt lager.

Daarom lijkt het waarschijnlijker dat de VS meer moeite krijgt om de gezondheidscrisis de baas te worden en uit het economische dal te klimmen, dan waarvan nu wordt uitgegaan. Al is de VS als grootste economie ter wereld en machtigste politieke speler waarschijnlijk wel goed in staat om vaccinatieleveringen zeker te stellen.

Europa heeft de nodige opstartproblemen gehad, maar lijkt de vaart er langzaam in te krijgen. Bovendien is de bereidheid om het vaccin te nemen groter en zijn de zorgstelsels doorgaans beter, in de zin dat ze bredere lagen van de bevolking bereiken dan het Amerikaanse systeem.

Wel is het maar de vraag hoe het continent omspringt met de Britse variant die nu aan een opmars in Europa is begonnen. Daarnaast speelt natuurlijk de onmin met vaccin-fabrikanten die niet aan hun toezeggingen kunnen voldoen. 

Het VK heeft ondanks de onvermijdelijke hobbels een stevig vaccinprogramma ingezet. Met de head start die het op de Europese buren had en een home grown vaccin dat relatief makkelijk te bewaren en vervoeren is, heeft het sowieso al een voordeel. De Britten kunnen wel eens de beste papieren hebben om het virus relatief snel de baas te worden en de economie weer open te gooien.

Dit wil niet per se zeggen dat de Britse beurs ook een voordeel heeft ten opzichte van Amerikaanse en Europese aandelen. Centrale banken en overheden zullen voorlopig in alle westerse landen met geld blijven smijten om economieën te steunen en financiële markten overeind te houden.

Als met enige vertraging westerse economieën weer open kunnen, kan het hard gaan met de economische groei als de historie en gang van zaken in China maatgevend zijn. En om af te sluiten met een historische vergelijking: na de Eerste Wereldoorlog en de Spaanse Griep volgden de Roaring Twenties in de VS en Europa.

Andy Langenkamp is senior politiek analist bij ICC Consultants, een onafhankelijk adviesbureau en researchhuis gespecialiseerd in valuta-, rente- en financieringsvraagstukken. Op het researchplatform van ICC leest u de analyses van een team van economen, technische analisten en Andy over financiële markten, economie en politiek.