- Chinese techbedrijven controleren streng of hun personeel wel productief blijft.
- Veel werknemers in de techsector maken werkdagen van 12 uur en doen dat nu onder toezicht van het ‘Derde Oog’.
- Het ‘Derde Oog’ houdt bij hoeveel tijd medewerkers doorbrengen op websites en geeft een signaal als ze video’s streamen of vacatures aan het bekijken zijn.
In zijn laatste baan wist de 32-jarige Jiang Yi vanaf dag één dat hij gevolgd werd op het moment dat hij inlogde op het kantoornetwerk.
Dat komt omdat het middelgrote techbedrijf uit de Chinese hoofdstad Beijing waar hij voor werkte de surveillancesoftware DiSanZhiYan (oftewel het ‘Derde Oog‘) gebruikte om alle medewerkers in de gaten te houden.
“Ik werkte 12 tot 16 uur per dag als programmeur”, vertelt Jiang. “Ik bereikte een breekpunt toen mijn baas op een dag met een stuk papier stond te zwaaien en vroeg waarom ik twee filmpjes had zitten bekijken in plaats van mijn werk te doen.”
Net als software zoals CloudDesk die ook in het Westen wordt gebruikt, houdt het systeem het internetgebruik en pauzes in de gaten. Maar het ‘Derde Oog’ gaat een stap verder en houdt realtime bij welke websites werknemers bezoeken. Ook klinkt een geluidssignaal als de software constateert dat iemand video’s streamt of vacatures bekijkt.
Jiang zegt dat er wekelijkse "efficiëntie-rapporten" werden opgesteld voor zijn werkgever, waardoor ze gecategoriseerd per website en applicatie per minuut konden zien wat elke medewerker heeft bekeken.
"Het systeem houdt medewerkers bang. Ze weten dat ze constant worden bekeken tijdens hun 12-urige werkdagen", vertelt Jiang. En het 9-9-6 leven was al ellendig genoeg zonder die permanente controle." Hij refereert met 9-9-6 aan de Chinese werkcultuur waarin mensen van 9 uur 's ochtends tot 9 uur 's avonds werken, 6 dagen in de week.
Hij zegt dat sommige collega's zich door het systeeem gedwongen voelden om "007"-dagen te maken, een term voor 24 uur per dag online blijven.
Op de website van het bedrijf staat dat het systeem een "krachtig, controlerend en stabiel" is en "aan te passen is op alle vormen van surveillance". Er zijn naar eigen zeggen zo'n duizend klanten die er gebruik van maken, van overheidsinstanties tot techbedrijven.
Geschiedenis van werknemers bespieden
Orwelliaanse controlesystemen zijn niet nieuw in China. In 2018 werd de surveillance-app Zhongduantong ontwikkeld om de locatie waar medewerkers zich bevinden realtime te kunnen volgen. Er maken op dit moment 347 bedrijven gebruik van de app, die zelfs kan bijhouden hoelang mensen op de wc zitten.
Een ander softwarebedrijf, Sangfor Technologies, heeft een systeem ontwikkeld waarmee bedrijven het mobiele internetgebruik van medewerkers kunnen bijhouden als ze inloggen op de kantoor-wifi en hun appgebruik, bericht Nikkei.
Het bedrijf heeft onder meer Alibaba, Bytedance en Xiaomi als klant en kan ook mobiele apps blokkeren die ten koste kunnen gaan van de arbeidsproductiviteit, zoals Weibo, de Chinese versie van Twitter.
Lachen op de dagelijkse gezichtsscan
En de controle gaat zich binnenkort mogelijk uitbreiden van wat medewerkers doen tot wat ze voelen. In een artikel van het in Hongkong gevestigde Week in China uit november 2020 staat dat Canon China een veiligheidscamera heeft ontwikkeld die alleen werknemers op kantoor toelaat die lachen op de dagelijkse gezichtsscan.
"We hopen dat de naargeestige sfeer die is veroorzaakt door coronapandemie door de lachende gezichten om zal slaan", vertelde onderdirecteur Ehara Taisei van Canon China tegen Week in China.
Professor To Jia Kai van de University of Electronic Science and Technology of China vraagt zich tegenover Nikkei af in hoeverre de menselijke samenleving door software gemanaged kan worden, aangezien computersystemen niet meer dan "een vereenvoudigde versie van menselijke gedragingen" kunnen vaststellen.
"Kan een computerprogramma bijvoorbeeld zien of iemand grieperig is en diegene daarom meer tijd geven zijn werk af te maken?. Het antwoord is nee", zegt Jia tegen Nikkei.
