Veel mensen vinden het een veilig idee om hun lichaam grondig te laten doorlichten. Ze hopen zo ernstige ziektes tijdig op te sporen en daarmee hun overlevingskans te vergroten. Maar heeft zo’n bodyscan eigenlijk wel zin? En wat kost het?

Het is de ultieme nachtmerrie: met een vage klacht naar de dokter gaan en na enkele onderzoeken te horen krijgen dat je kanker hebt in een vergevorderd stadium.

Hoewel dit niet vaak voorkomt, willen veel mensen dit risico uitbannen, door hun hele lichaam te laten doorlichten op eventuele tumoren, ontstekingen, vaatvernauwingen en aandoeningen aan belangrijke organen.

Vooral voor mensen met een bovengemiddeld risico op gezondheidsproblemen kan zo’n bodyscan een veilig gevoel geven. Denk bijvoorbeeld aan rokers of mensen die kampen met veel stress, overgewicht of erfelijke ziektes in de familie.

Met een lichaams-APK hopen ze ernstige ziektes te kunnen uitsluiten of eventuele aandoeningen tijdig te kunnen ontdekken. Immers, als je er vroeg bij bent, is een ziekte vaak makkelijker te genezen.

Schijnzekerheid bodyscan

De bodyscan is niet onomstreden. Critici waarschuwen voor schijnzekerheid. Het onderzoek biedt namelijk geen waterdichte garantie. Een arts kan bepaalde aandoeningen over het hoofd zien. Ook komt het weleens voor dat kankercellen wel aanwezig zijn, maar nog niet op een scan zichtbaar zijn, omdat de ziekte zich nog in een pril stadium bevindt.

Bovendien moet je je realiseren dat zo'n bodyscan een momentopname is: als je vandaag gezond wordt verklaard, kun je over een half jaar alsnog ziek worden. Om meer zekerheid te krijgen zou je het onderzoek eigenlijk periodiek moeten herhalen.

Heb je een ongezonde levensstijl, dan kan een goed uitgepakte bodyscan je ervan weerhouden je leven te beteren: een ander vaak genoemd nadeel.

Verder loop je risico onnodig ongerust te worden gemaakt. Als iets afwijkends wordt ontdekt, word je blootgesteld aan vervelende en soms risicovolle vervolgonderzoeken, waarna niet zelden wordt geconcludeerd dat er sprake was van loos alarm. 'Full body scans zijn kwakzalverij in high-tech vermomming', zei publiciste Karin Spaink hier ooit over.

Onderzoek in buitenland

Hoewel er enkele Nederlandse bedrijven zijn die volledige bodyscans aanbieden, zul je voor het feitelijke onderzoek moeten uitwijken naar het buitenland. De Nederlandse wet verbiedt namelijk het maken van een mri- of ct-scan zonder medische aanleiding. Veel kilometers hoef je echter niet te maken, want vlak over de grens in België en Duitsland staan klinieken waar je terecht kunt.

De kans is overigens groot dat je over niet al te lange tijd ook in Nederland een volledige bodyscan kunt ondergaan. Minister Schippers van Volksgezondheid heeft de Gezondheidsraad twee maanden geleden gevraagd een advies uit te brengen over de kwaliteitseisen waaraan een screening zou moeten voldoen om te kunnen worden toegelaten: van een eenvoudige leefstijlcheck tot een full body scan. Dit advies wordt voor juni volgend jaar verwacht.

Onderzoek en kosten

Wie een volledige bodyscan wil laten uitvoeren, heeft keuze uit diverse partijen. De werkwijze is grotendeels gelijk. Eerst voer je een intakegesprek, waarbij wordt besproken wat er onderzocht gaat worden. Daarna volgen de onderzoeken. Nog dezelfde dag krijg je de uitslag.

Je kunt verschillende pakketten afnemen, van eenvoudig tot zeer uitgebreid. Voor een eenvoudig pakket ben je circa 500 euro kwijt. Je krijgt dan een bloedonderzoek, een consult met een cardioloog, een longonderzoek en er wordt een echo (onderzoek met behulp van geluidsgolven) gemaakt van je hart en eventueel de buikholte.

Wil je daarnaast ook een mri-scan (scan met magnetische velden en radiogolven) of een ct-scan (röntgenonderzoek, met radioactieve straling) laten uitvoeren, dan moet je rekenen op 800 tot 900 euro. Hier komt nog duizend euro bij als je daarnaast ook een maag- en darmonderzoek laat verrichten.

Je kunt ook alleen een gericht onderzoek laten uitvoeren, zoals een mri-scan van het hart of de halsslagaders. Dat is voordeliger dan een volledige bodyscan.

Aanbieders van bodyscans hebben soms aanbiedingen, waardoor je een stuk goedkoper uit bent. Ook zijn er geregeld kortingsacties te vinden op de kortingenwebsite Groupon. Daarmee kun je tientallen euro's uitsparen.

Geen dekking verzekering

Van je ziektekostenverzekering hoef je geen noemenswaardige tegemoetkoming in de kosten te verwachten. Een volledige bodyscan valt buiten het basispakket.

Er zijn wel aanvullende verzekeringen die meebetalen aan een medische check up, maar hierbij gaat het doorgaans om veel oppervlakkiger onderzoeken, waar geen CT- of MRI-scanner aan te pas komt. Hierbij moet je bijvoorbeeld denken aan een onderzoek door een huisarts, die een vragenlijst met je doorneemt, je bloeddruk meet en je urine en bloed in een laboratorium laat onderzoeken. Of een onderzoek waarbij je longfunctie en je conditie worden getest, waarna je een leefstijladvies krijgt.

Als een verzekeraar al betaalt voor een algemeen gezondheidsonderzoek, gelden vaak zulke grote beperkingen dat de kosten van het onderzoek er niet volledig door gedekt worden. De dekking is bijvoorbeeld beperkt tot een bepaald bedrag (bijvoorbeeld 150 euro per jaar) of een bepaalde frequentie (bijvoorbeeld eenmaal in de drie jaar). Ook geldt er soms een minimum leeftijd.

Wil je je lichaam aan een APK-keuring onderwerpen, dan zul je dus goeddeels zelf de portemonnee moeten trekken.