Bill Gates vindt het geen probleem om over poep te praten.
Afgelopen dinsdag stond hij op het podium voor belangrijke zakenmensen, investeerders en overheidsfunctionarissen vanuit de hele wereld en daar onthulde hij wat bij beleefd een ‘kleine tentoonstelling’ noemde: een glazen potje gevuld met menselijke uitwerpselen.
“Het is goed om te weten dat er 200 duizend miljard rotavirusdeeltjes, 20 miljard Shigella-bacteriën en 100.000 parasitaire wormeieren in kunnen zitten”, vertelde Gates aan het publiek, dat zich had verzameld in de Chinese hoofdstad Beijing voor het evenement “Reinvented Toilet Expo”.
Het potje poep gebruikte Gates om een punt te maken. Er zijn nog veel plekken ter wereld waar nog geen goede sanitaire voorzieningen of afvoersystemen zijn, en daar vind je veel meer menselijk onhygiënisch afval dan wat je in datzelfde potje aantreft.
“Daar worden kinderen continu aan blootgesteld als ze buiten spelen”, zegt Gates, wijzend op het verband tussen slechte hygiëne, ziekte, sterfte en ondervoeding.
Om dat probleem onder de aandacht te brengen, is de Bill en Melinda Gates Foundation in 2011 gestart met de Reinvent the Toilet Challenge. Het initiatief financierde 200 miljoen dollar aan subsidies voor universiteiten over de hele wereld om het toilet van de volgende generatie te ontwikkelen.
Het doel: een afvalverwerkingssysteem ontwikkelen dat niet aangesloten hoeft te worden op bestaande sanitaire voorzieningen of een rioleringsnetwerk, zodat het overal gebruikt kan worden.
De nieuwe systemen zetten onze uitwerpselen om in kunstmest of energie. Sommige recyclen zelfs water dat schoon genoeg is om te drinken.
De Gates Foundation heeft de intentie om nog eens 200 miljoen dollar extra te investeren in onderzoek, zodat er nog meer manieren bedacht worden om met menselijk afval om te gaan.
Het probleem met de toiletten van nu
In 2015 schatte de Wereldgezondheidsorganisatie dat slechts 39 procent van de wereldbevolking een 'veilig beheerd' toilet gebruikt, of het nou een toilet of een fatsoenlijk schone latrine in de open lucht betreft.
Leven zonder goed toilet kan onveilig zijn. Mensen die in contact komen met uitwerpselen, lopen het risico op dodelijke infecties of chronische gezondheidsproblemen. Menselijke uitwerpselen kunnen immers ziekteverwekkers als E.coli, streptokokken en hepatitis A en E met zich meedragen. Die kunnen een longontsteking of diarree veroorzaken - de twee grootste oorzaken van kindersterfte over de gehele wereld.
Daarnaast kan het ook risicovol zijn om geen goed toilet te hebben. Als vrouwen en kinderen in conflictgebieden in hun eentje naar de bossen of velden moeten om hun behoefte te doen, kan dat gevaarlijk zijn.
"Een toilet is, naast gezondheid en genoeg te eten, een fundamentele levensbehoefte", aldus Gates.
Hij schat dat ziektes vanwege slechte sanitaire voorzieningen de wereld meer dan 223 miljard dollar per jaar kosten.
De eerste generatie rioolvrije toiletten bestaat al, maar ze zijn niet goedkoop
Na zeven jaar en een investering van 200 miljoen dollar, wordt de eerste partij producten van de "Reinvent the Toilet Challenge" getest op locaties in India, Afrika en China.
Een van de eerste nieuwe toiletten is het op zonne-energie werkende Eco-san systeem, zoals hieronder afgebeeld. Het toilet haalt schoon water uit menselijke uitwerpselen en gebruikt het om door te trekken.
Maar ook andere bedrijven en universiteiten hebben al modellen gemaakt.
Het NEWgenerator-systeem van de Universiteit van Zuid-Florida werkt ook op zonne-energie en kan worden aangesloten op elk bestaand toilet. Het maakt gebruik van een nano-membraanfilter (een soort koffiefilter) met anaërobe bacteriën die de ontlastingsbacteriën uit de uitwerpselen filteren.
Een ander toilet van de Cranfield University in het Verenigd Koninkrijk is uitgerust met een geurbarrière. Om ervoor te zorgen dat er geen water nodig is bij het doorspoelen, schraapt het toilet de uitwerpselen weg. Schoon water wordt uit het afval gefilterd via een grote, oranje schroef in de tank, en vast afval wordt verbrand in de verbrandingsoven van het toilet, die het afval omzet in as en energie.
Gelukkig gebeurt dit alles uit het zicht van de mensen die het toilet gebruiken.
