President Donald Trump keerde deze week terug van zijn bezoek aan Europa, waar hij zich gedroeg als een olifant in de porseleinkast.
Het nettoresultaat van zijn trip: het beledigen van Amerika’s belangrijkste Europese bondgenoten, een crisis op de NAVO-top in Brussel, grootschalige protesten tegen zijn komst in het Verenigd Koninkrijk en de Russische kant kiezen tegen zijn eigen inlichtingendiensten tijdens een nu al beroemde persconferentie in Helsinki.
Eenmaal terug in de VS, en geconfronteerd met alle kritiek, maakte Trump een draai van 180 graden en slikte zijn verklaringen in over de Russische bemoeienis met de Amerikaanse verkiezingen.
Trump onderschreef de conclusies van zijn inlichtingendiensten dat het Kremlin de Amerikaanse presidentsverkiezingen had gemanipuleerd, hoewel hij volhield dat “het ook anderen hadden kunnen zijn”.
Trump: "Let me be totally clear in saying that, and I've said this many times, I accept our intelligence community's conclusion that Russia's meddling in the 2016 election took place. Could be other people also. There's a lot of people out there." pic.twitter.com/BCbNHuM48F
— Axios (@axios) July 17, 2018
Woensdag echter verklaarde Trump alweer dat Rusland geen plannen heeft om zich met de volgende presidentsverkiezingen te bemoeien.
En daarmee banjerde hij weer lijnrecht in tegen de hoogte baas van de inlichtingendiensten Dan Coats die eerder deze week precies het tegenovergestelde verklaarde.
De reputatie van de VS is in het geding
Bondgenoten van je vervreemden, je vijand eerder geloven dan je eigen inlichtingendiensten. Het verbaast niet dat veel Amerikanen vinden dat Trump de reputatie van de VS ernstig beschadigt.
Een meerderheid van de Amerikanen (61 procent) denkt dat de VS minder gerespecteerd wordt met Trump in het Witte Huis, zo blijkt uit een peiling van NBC News/SurveyMonkey.
Tegelijkertijd waarschuwen experts dat het misschien wel jaren duurt voordat de internationale gemeenschap Amerika weer vertrouwt. En helemaal nu Trump door blijft gaan met het omver schoppen van cruciale internationale instituties die het zelf mede heeft opgericht zoals de NAVO en de VN.
David Rothkopf, buitenlandexpert en verbonden aan de denktank Carnegie Endowment for International Peace, denkt echter dat Trumps beleid beperkte invloed heeft op Amerika's imago.
"Niets is onomkeerbaar", zegt Rothkopf tegen Business Insider. "Veel van Amerika's positie in de wereld is gebaseerd op factoren waar Trump geen enkele invloed op kan uitoefenen - van onze economische vitaliteit tot ons innoverend vermogen, van de kracht van ons leger tot onze geschiedenis."
Maar Rothkopf denkt wel dat Trump in staat is om "langetermijnschade toe te brengen aan onze bondgenootschappen, onze cruciale internationale betrekkingen en het internationale systeem dat ons sinds de Tweede Wereldoorlog vrede en stabiliteit bracht."
De relaties herstellen zich misschien snel, maar "ondergefinancierde instellingen" hebben langer nodig om te herstellen. Wat de grootste uitdaging zal zijn: de mate waarin China of Europa het door de Amerikanen gecreëerde machtsvacuüm zullen opvullen."
'Het wordt moeilijk om weggegeven terrein op dictators te heroveren'
Rothkopf waarschuwde ook tegen de bredere impact van Trumps geflirt met dictators als Poetin en Kim Jong-un.
"Het wordt moeilijk om de winst van dictators ongedaan te maken. Of van opportunisten die Trumps beleid aangrijpen om hun machtspositie te versterken. En het zal lang duren eer de wereld weer gelooft in Amerikaanse stabiliteit... meerdere verkiezingen om te bepalen of Trump een uitzonderlijke vergissing was of een symptoom van wat er mis is met Amerika."
Célia Belin, verbonden aan het Center on the United States and Europe van het Brookings Institution, deelt deze zorgen.
"Als het gaat om een reputatie wereldwijd, dan is niets onomkeerbaar. Het duurt alleen jaren", zegt Belin tegen Business Insider, die daaraan toevoegt dat de VS onder Trump zich ontwikkelt tot een "onberekenbare en onbetrouwbare speler".
Trump legt niet alleen herhaaldelijk misleidende verklaringen af over de manier waarop de NAVO functioneert en over de financiële verplichtingen van de lidstaten, hij suggereert dat sommige lidstaten de VS beschermingsgeld verschuldigd zijn.
De NAVO is gebaseerd op het concept van een gezamenlijke defensie, zoals vastgelegd in artikel 5 van de oprichtingsstatuten. Maar Trump stelt zelfs dat artikel ter discussie met zijn suggestie dat de VS z'n militaire verplichting ten aanzien van andere NAVO-leden misschien wel niet gaat nakomen.
Staten stellen zich in toenemende mate "terughoudend op" om Amerika nog langer als een betrouwbare partner te zien, aldus Belin. "Partners en bondgenoten weigeren nog langer om Amerika blind te vertrouwen."
"De schade die Trump veroorzaakt hangt af van hoelang hij aan de macht is en in hoeverre andere landen zich ten opzichte van de VS zullen herpositioneren", aldus Belin.
'We gaan achteruit en zullen veel tijd nodig hebben om te herstellen'
Ook Brandon Valeriano van de Marine Corps University denkt dat Trumps impact op Amerika's positie van " voorbijgaande aard" zal zijn. Wel zal dankzij Trump de taak voor de volgende regering vastliggen: het resetten en herstellen van de mondiale orde.
"Kort samengevat gaan we achteruit en hebben we veel tijd nodig om te herstellen", aldus Valeriano tegen Business Insider.
Volgens Heather Conley, directeur van de Europe Program aan het Center for Strategic and International Studies, was het trans-Atlantische bondgenootschap al langzaam aan het afglijden, maar zette Trump z'n voet "vol op het gaspedaal om die neergang te versnellen".
Een groot probleem is volgens Conley dat er in de VS geen brede consensus bestaat over de rol van de VS in de wereld.
Volgens Conley moet Amerika de trans-Atlantische aliantie "herijken" en opnieuw de doelstellingen formuleren voor "een nieuwe generatie Amerikanen en Europeanen in de 21ste eeuw. Voordat het te laat is." Conley waarschuwt dat trends als "isolationisme en anti-semitisme" de relaties tussen Amerika en zijn bondgenoten serieus op de proef stelt.
'We kozen iemand die onze bondgenoten en partners kleineert en devalueert'
Daniel Nexon, docent aan de School of Foreign Service and the Department of Government van Georgetown University, zegt dat Amerikanen "zeer bezorgd" zouden moeten zijn over de internationale koers die hun president vaart. Tenminste, als ze geloven dat Amerika een internationale leiderschapsrol moet vervullen.
Nexon vertelt aan Business Insider dat het nog te vroeg is om de door Trump aangebrachte schade vast te stellen, maar dat de Amerikanen hebben laten zien niet in staat zijn om competente leiders te kiezen. Dat is een zorgwekkende boodschap en ondermijnt het vertrouwen in de VS als wereldmacht, aldus Nexon.
"We hebben iemand gekozen die onze bondgenoten en partners kleineert en devalueert. En hoewel onze Republikeinse functionarissen en partijleden het belang onderstrepen van goede relaties met de bondgenoten en de Amerikaanse internationale waarden, sturen ze Trump niet bij zoals iedereen hoopt", aldus Nexon.
Volgens Nexon zullen Amerika's bondgenoten denken: "Zelfs wanneer we dit presidentschap overleven, is er geen enkele garantie dat de Amerikanen niet opnieuw zo'n figuur kiezen."
