De vrees voor een grote aardbeving in Californië bestaat al jaren. Dwars door de Amerikaanse staat loopt namelijk de San Andreasbreuk, een breuklijn van zo’n 1300 kilometer lang waar twee tektonische platen langs elkaar schuiven.
Dat gaat niet geleidelijk maar schoksgewijs, met een aardbeving tot gevolg.
San Francisco, dat boven op de San Andreasbreuk ligt, werd voor het laatst in 1906 getroffen door een megabeving. Toen kwamen er minstens 3000 mensen om door een aardschok van naar schatting 7.8 op de schaal van Richter.
Daarnaast loopt er een netwerk van tientallen kortere breuklijnen door Californië. Zo werd Los Angeles in 1994 getroffen door een beving van 6.7 op de schaal van Richter, toen een nog onontdekte breuklijn plotseling verschoof. Meer dan 8700 mensen raakten gewond en er vielen 57 doden.
Sindsdien is het wachten op de volgende Big One. Volgens seismologen kan dat niet lang meer duren.
Beving op grote diepte
Het zuidelijke deel van de breuk is "klaar om uit te barsten", zei Thomas Jordan van het California Earthquake Center in mei van dit jaar tijdens de Nationale Aardbevingsconferentie. "De druk aan die kant van de breuk heeft zich opgebouwd en is al meer dan honderd jaar niet meer vrijgekomen. De veren op het San Andreassysteem staan heel strak aangespannen."
En er zijn meer verontrustende ontwikkelingen.
Tot op heden werd aangenomen dat op dieptes van meer dan 24 kilometer geen aardbevingen kunnen ontstaan. Daar eindigt in Californië namelijk de aardkorst en begint de zogenoemde buitenmantel. Op die diepte is het zo heet, dat stenen smelten. Omdat de aardlaag vloeibaar is, kan zich daar onvoldoende druk opbouwen voor een aardbeving.
Maar wetenschappers van het California Institute of Technology hebben nu toch bevingen gemeten op meer dan 24 kilometer diepte. "Als de volgende grote aardbeving dieper in de aarde door kan dringen, kan-ie veel zwaarder zijn dan we tot nu toe dachten", zei onderzoeker Jean Paul Ampuero tegen de LA Times.
Duizendklapper
Daar houdt het slechte nieuws niet op. Jarenlang geloofden wetenschappers dat de noord- en zuidkant van de San Andreasbreuk niet tegelijk konden verschuiven, maar twee jaar geleden trokken onderzoekers in een grote studie ineens een andere conclusie. Een verschuiving die aan de ene kant begint, kan zich als een duizendklapper honderden kilometers voortzetten naar de andere kant.
Vastgoedanalysebedrijf CoreLogic heeft nu becijferd wat de schade is als een megabeving van 8.3 op de Richterschaal langs ruim 800 kilometer van de breuk plaatsvindt. Zeker 3,5 miljoen huizen raken volgens de onderzoekers beschadigd, meer dan twee keer zoveel als in de vorige schatting. De totale schade aan de woningen bedraagt 289 miljard dollar, omgerekend 272 miljard euro.
Zo'n grote beving is zeldzaam, maar volgens sommige seismologen kan het niet lang meer duren. Vooral in de zuidelijke deel van de San Andreasbreuk is het te lang geleden dat de grond hevig schudde. De opgebouwde spanning moet een keer vrijkomen.
Of toch niet?
In oktober deden wetenschappers een verrassende ontdekking in het zuiden van Californië. Parallel aan San Andreasbreuk is nog een scheur in de aarde. De Salton Trough-breuklijn bleef tot nu toe onontdekt, omdat-ie onder een zoutmeer ligt.
De ontdekking betekent dat seismologen hun modellen aan moeten passen. Met twee breuklijnen kan de spanning in de ondergrond namelijk makkelijker afgevoerd worden. De scheur onder de Salton Sea fungeert als een soort noodventiel.
Dat toont nog maar eens aan dat aardbevingen voorspellen lastig is, zeker met zo'n complex systeem van breuklijnen als in Californië. Wanneer de volgende Big One komt, blijft gissen.
