We hebben er even op moeten wachten, maar eindelijk doet de zomer zijn intrede. Dat betekent dat we naast de geneugten van barbecueën en een wijntje op het terras ook worden geconfronteerd met plaknachten. Een airco kan in dat geval uitkomst bieden.

Ongeveer een op de vijf huishoudens heeft er een. Maar aan een airconditioner hangt wel een prijskaartje, want het zijn energievreters. Hoe houd je de kosten binnen de perken? En zijn er ook andere, goedkopere manieren om je huis af te koelen?

Welke soorten airco’s zijn er?

Er zijn twee smaken: mobiele en vaste airco’s.

Mobiele airco’s (monoblocks) kun je verplaatsen naar de kamer waar jij verkoeling zoekt. Dit biedt flexibiliteit, maar erg efficiënt zijn deze apparaten niet. Ze zijn voorzien van een afvoerslang die de warme lucht naar buiten blaast. Omdat je hiervoor een raam of deur open moet zetten, komt er ook warme lucht naar buiten.

Dicht je de kieren niet af, dan moeten deze airco’s enorm hun best doen om de kamer af te koelen en slurpen ze veel stroom. Ook maken mobiele airco’s vaak meer lawaai.

Van vaste airco’s zijn er twee varianten: een single split airco, waarmee je in één kamer de temperatuur verlaagt, en een multi split airco, die twee of meer kamers koelt. Ze zijn voorzien van een buitenunit, die verbonden is met de binnenunit(s).

Deze airco's koelen beter, maar er is vaak wel een vergunning voor nodig, en je moet ze laten aanleggen door een installateur.

Wat kost een airconditioner?

Mobiele airco’s zijn breed verkrijgbaar. Er zijn zelfs supermarkten die ze aanbieden. De kosten lopen uiteen van onder de 200 euro tot meer dan 1.000 euro. Ervan uitgaand dat zo’n airco tien jaar meegaat, ben je voor het apparaat dus 20 euro tot 100 euro per jaar kwijt.

Vaste airco’s zijn een stuk duurder. Voor een single-split airco moet je volgens Werkspot.nl rekenen op zo’n 1.250 tot 2.000 euro. En voor een multisplit apparaat op 2.100 tot 2.800 euro.

Daar komen nog installatiekosten bij. Hiervoor ben je bij een single split airco ongeveer 350 euro tot 400 euro kwijt en voor een multi split airco 600 euro tot 650 euro.

Omdat split airco’s circa 12 jaar meegaan, ben je voor de aanschaf van een single split airco ongeveer 129 euro tot 200 euro per jaar kwijt. Een multi split airco kost tussen de 225 euro en 287 euro per jaar.

Daarnaast moet je voor een vaste airco mogelijk een vergunning aanvragen. De eisen en tarieven verschillen per gemeente, maar soms ben je hiervoor zo'n 200 euro kwijt.

Verder heeft een vaste airco een jaarlijkse onderhoudsbeurt nodig.

Hoeveel moet ik betalen aan mijn energieleverancier?

Wie een airco koopt, merkt dat aan de energierekening. Per 200 uur ben je volgens Milieu Centraal het volgende kwijt:

  • Mobiele airco: 45 euro
  • Single split: 35 euro
  • Multi split: 70 euro.

Een ventilator is aanzienlijk goedkoper: hiervoor betaal je 2 euro per 200 uur.

Stel dat je op een warme dag zestien uur verkoeling zoekt, dan kost je dit per dag dus:

  • Mobiele airco: 3,60 euro
  • Single split: 2,80 euro
  • Multi split: 5,60 euro
  • Ventilator: 0,16 euro

We hebben volgens het KNMI gemiddeld 24 tot 40 zomerse dagen (met een temperatuur van minimaal 25 graden) per jaar. Als je alleen op deze dagen de airco gebruikt, stijgt de jaarnota van je energiebedrijf met:

  • Mobiele airco: 86 tot 144 euro
  • Single split: 67 tot 112 euro
  • Multi split: 134 tot 224 euro
  • Ventilator: 3,84 tot 6,40 euro.

Hierbij moet wel worden opgemerkt dat het energiegebruik verschilt per type airco, de inhoud van de kamer die je wil verkoelen en de mate van isolatie van je huis.

Met een airco met een hoog energielabel in een goed geïsoleerde woning ben je een stuk goedkoper uit dan met een minder energiezuinig apparaat in een woning vol kieren en gaten. Je huis goed isoleren spaart dus niet alleen stookkosten uit, maar ook de kosten om je huis te koelen.

Heb ik een vergunning nodig voor het plaatsen van een airco?

Voor een mobiele airco heb je geen vergunning nodig. Koop je een vaste airco, dan moet dat soms wel, omdat er een buitenunit aan je huis wordt geplaatst. Volgens de Woningwet is een buitenunit namelijk onderdeel van je huis en aangezien het bouwvolume door die unit toeneemt, eisen sommige gemeenten een omgevingsvergunning.

Het beleid verschilt wel per gemeente. Sommige gemeenten zijn hier soepel in en nemen genoegen met een meldingsplicht. Andere gemeenten eisen dat je een vergunning aanvraagt; zeker bij units die aan de voorgevel van de woning komen te hangen. Soms gelden er voor een vergunning specifieke voorwaarden, bijvoorbeeld over de omvang of locatie van de unit. Woon je in een monument, dan is een airco vaak verboden.

Ben je benieuwd hoe jouw gemeente hiermee omgaat, doe dan de vergunningcheck bij het Omgevingsloket (vink aan: ‘overige veranderingen aan bestaande bouwwerken’).

Belangrijk om te weten is dat er voor airco's ook nationale geluidsnormen gelden. Het geluid van een buitenunit mag op de erfgrens niet hoger zijn dan 40 dB. Plaats je de unit wat verder van het terrein van je buren, dan mag hij dus wat meer lawaai maken.

Waar moet je op letten bij de aanschaf van een airco?

Zoals gezegd is een mobiele airco een stuk voordeliger: de aanschafkosten zijn lager, je hebt geen vergunning nodig en je hoeft geen installateur in de arm te nemen. Maar dit apparaat is wel een stuk minder efficiënt dan een vaste airco. Kies dan ook, als het even kan, voor een single- of multi-split airco.

Koop je toch een verrijdbare airco, zorg er dan voor dat je de opening van het raam afsluit.

Gelet op de hoge energiekosten en uit milieuoogpunt, is het belangrijk om te kijken naar het energieverbruik. Een apparaat met label A+ verdient de voorkeur.

Check ook hoeveel oppervlak de airco kan koelen, want het apparaat moet het natuurlijk wel aankunnen.

Informeer verder hoeveel lawaai het apparaat maakt. Het is natuurlijk vervelend als jij of je buren uit hun slaap worden gehouden door het gebrom van jouw airco. Of als jij je op een thuiswerkdag niet goed kan concentreren door de herrie.

Uiteraard zijn de aanschafkosten ook van belang. Controleer wel of de montage wel of niet bij de prijs is inbegrepen, om een nare verrassing te voorkomen. Je kunt vaak nog wat extra euro's besparen op de kosten door de airco pas na de zomer aan te schaffen: dan zijn ze vaak goedkoper.

… en bij het gebruik?

Je kunt het energieverbruik aanzienlijk beperken door de temperatuur van de airco niet te laag te zetten (ook om verkoudheidsklachten te voorkomen) en de airco alleen te gebruiken op dagen waarop het heel warm is.

Hecht je aan een goede relatie met je buren, zet de buitenunit dan niet te dicht bij hun huis.

Zorg er ook voor dat je het apparaat goed onderhoudt. Anders riskeer je gezondheidsklachten, zoals hoofdpijn en misselijkheid.

Zijn er voordelige alternatieven?

Zoals je aan het bovenstaande rekenvoorbeeld kon zien, is een airco een behoorlijke aanslag op je energierekening.
Je kunt je huis ook op andere manieren koelen. Zet ’s morgens vroeg, als het buiten nog koel is, alle ramen en deuren tegenover elkaar open, zodat het goed kan doortochten. En houd de rest van de dag de ramen en deuren zoveel mogelijk dicht. Zet de ventilatieroosters 's nachts open, maar doe ze overdag dicht aan de zonkant.

Je kunt ook je huis zo koel mogelijk houden door zonwering te plaatsen. Buitenzonwering, zoals rolluiken, screens en markiezen, zijn dubbel zo effectief als binnenzonwering, zoals shutters, (rol)gordijnen en luxaflex. Binnenzonwering doet namelijk zijn werk pas als de warmte al in je huis is.

Ook schaduw, door bomen in je tuin, en goede dak- en muurisolatie, kan helpen om zoveel mogelijk warmte buiten te houden.

Wil je je huis toch afkoelen, dan is een ventilator een voordelig alternatief. Een nadeel van een ventilator is wel dat deze alleen lucht verplaatst en niet de kamertemperatuur verlaagt.

Je kunt wel het rendement van een ventilator vergroten door het apparaat voor een open raam te zetten. Een ventilator zuigt namelijk lucht aan de achterkant op en blaast deze aan de voorkant weg. Ook kan het helpen om flessen met bevroren water voor de ventilator te zetten.

Een ander alternatief is een warmtepomp. De meeste warmtepompen kunnen namelijk niet alleen verwarmen, maar ook koelen.

Lees meer over koelen en energie besparen: