Schrijvers, fotografen, ontwerpers, reclamemensen, bouwers van websites en softwareprogrammeurs; willen zij hun werk en ideeën beschermen dan hebben zij te maken met het auteursrecht. Advocaat Filip van Eeckhoutte zet voor Z24 de zes stappen op een rij naar een goede bescherming van creativiteit.
Stap 1: bescherm je recht vooraf
Filip van Eeckhoutte: “Veel creatieven hebben er moeite mee, maar het is
verstandig om het recht op je werk vooraf te beschermen. Presenteer je bij
een potentiële opdrachtgever bijvoorbeeld een reclamecampagne, dan is het
verstandig om hem vooraf een ‘non disclosure agreement’ (NDA) te laten
ondertekenen. Want het gebeurt heel vaak dat ideeën worden gepikt. Op basis
van zo’n NDA kun je dan in eerste instantie al zo’n 5.000 euro claimen.”
“Heb je geen NDA, dan moet je aantonen dat het idee van jou is. En dat
kost heel veel tijd en geld. Want je moet dan bij de rechter bewijzen dat
het jouw idee is. Terwijl je voor een paar honderd euro een NDA hebt. Heb je
een website gebouwd, dan kun je je auteursrecht vooraf claimen door in de
HTML-code van de site ergens een ‘legal notice’ te plaatsen waarin je het
eigendom op het ontwerp van de website vastlegt. Dat voorkomt niet dat
mensen je ontwerp kopiëren, wat heel veel gebeurt. Maar het schrikt wel af.”
Stap 2: stel je professioneel op
“Met name in de huidige zeer concurrerende markt durven creatieven hun
rechten niet vooraf vast te leggen. Want ze zijn vaak bang dat de
kandidaat-opdrachtgever dan niet met hen verder wel. Toch is het verstandig
om vooraf je rechten vast te leggen. Het is professioneel om dat te doen. Je
bent immers bezig met het beschermen van je idee of je werk. Bovendien maken
fatsoenlijke opdrachtgevers er geen bezwaar tegen, zij hebben er juist wel
waardering voor. Opdrachtgevers die je wegsturen als je een NDA op tafel
legt, kun je beter niet hebben. Want daarvan weet je zeker dat je ideeën bij
hen niet veilig zijn.”
Stap 3: Maak duidelijk afspraken met medewerkers
“Huur je mensen in om bijvoorbeeld een softwareprogramma te maken, dan is
het belangrijk om vooraf vast te leggen dat het auteursrecht bij jou ligt.
Want het auteursrecht blijft alleen bij de werkgever als het de maker in
loondienst is. Freelancers behouden hun auteursrecht, ook op werk dat zij in
opdracht hebben uitgevoerd. In de praktijk ontstaan hierover vaak conflicten
omdat mensen vergeten om de arbeidsrelaties vooraf goed vast te leggen.”
Stap 4: Merk je werk
"Plaats je je werk op internet, dan ben je van God los. Want daar wordt
werkelijk alles gekopieerd. Wil je mensen mensen die je werk kopiëren of
ongevraagd gebruiken makkelijk opsporen, dan moet je het merken. Bij een
website of tekst kun je dat doen door een unieke woordcombinatie te maken,
bijvoorbeeld een atypische tikfout in twee opeenvolgende woorden. Met behulp
van Google kun je die woorden en dus ook de plagiaatpleger dan makkelijk
terugvinden. Foto’s kunnen ook worden gemerkt. Maar dat is veel lastiger
omdat foto’s makkelijk veranderd kunnen worden. Foto’s zijn trouwens ook
terug te vinden met Google. Maar dat werkt alleen als de foto niet is
aangepast in Photoshop."
Stap 5: Schat je kans op succes in
"Alleen de rechter kan bepalen of er sprake is van een inbreuk op het
auteursrecht. Wil je het inbreuk stoppen of een schadevergoeding eisen en de
tegenpartij wil hieraan niet meewerken, dan moet je dus naar de rechter.
Bedenk voor je aan zo’n procedure begint goed in hoeverre je kans maakt op
succes. Want niet alle zaken zijn even kansrijk. De belangrijkste criteria
hierbij zijn dat het werk dat je claimt ook echt van jou is, dat het werk
onder de wet op het auteursrecht valt en dat het gekopieerde of zonder
toestemming overgenomen werk ook echt op jouw werk lijkt. Voldoet je zaak
aan deze criteria, dan heb je bijna altijd succes."
Stap 6: laat de tegenpartij de proceskosten betalen
"Een procedure kan behoorlijk in de kosten lopen. Zo komt het weleens voor dat
mensen de zaak wel winnen, maar er toch een paar duizend euro bij
inschieten. De Europese Unie vindt het inbreuk maken op het auteursrecht een
belangrijke overtreding. Door Brussel is daarom bepaald dat de overtreder
door de rechter kan worden veroordeeld in het betalen van alle proceskosten,
inclusief de advocaatkosten van de partij die zijn of haar auteursrecht
claimt. Deze Brusselse bepaling staat ook in de Nederlandse wet. Span je bij
de rechter met succes een zaak aan, dan kun je met een beroep op dit artikel
de kosten door de tegenpartij laten betalen."
Lees ook:
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl
