De zes kantjes tellende afscheidsbrief van de Britse premier Theresa May en de verklaring die ze daarna aflegde in het parlement duiden allebei op een opmerkelijke verzachting van haar Brexit-standpunt. Zeker in vergelijking met eerdere uitlatingen van ministers van haar regering.
Hebben we hier te maken met een echte verandering of zit er bij de warme woorden een addertje onder het gras?
Hier zijn vijf zaken uit de brief van May die wijzen op een verzachting. Plus één signaal dat wijst op het tegendeel.
Theresa May heeft haar houding tegenover de Europese Unie verzacht.
In de brief van May aan EU-president Donald Tusk schrijft ze maar liefst zeven keer dat ze een “diepe en speciale relatie” wil met de EU en heeft ze het uitvoerig over de “brede” alliantie die ze wil vormen met de EU. Dat staat ver af van de isolationistische retoriek en foto’s die woensdagmorgen te zien waren in sommige Britse kranten.
Geen einddatum voor rechten van EU-burgers.
Eerdere berichten wezen erop dat het in gang zetten van Artikel 50 de einddatum zou zijn voor EU-migranten die naar het Verenigd Koninkrijk toe willen. Maar nergens in de brief of in de verklaring die May later uitsprak, wordt verwezen naar een einddatum. Een woordvoerder van de premier zei tegen journalisten dat Groot-Brittannië "zal voldoen aan alle verdragsverplichtingen" zolang het lid blijft.
May geeft toe dat het een hele klus wordt.
Tot nu toe waren May en haar regering erg optimistisch over de kans dat ze binnen twee jaar een vrijhandelsverdrag met de EU konden sluiten, ondanks het feit dat veel experts erop wezen dat dat nagenoeg onmogelijk is.
Maar in de brief van vandaag geeft ze explicieter dan eerder toe dat het heel moeilijk gaat worden. "We erkennen dat het een uitdaging wordt om zo'n uitgebreide overeenkomst te sluiten binnen de twee jaar die in het verdrag staan voor de uittreding", schrijft ze aan Tusk.
Ze erkent ook dat de Brexit pijn kan doen.
De verklaring van May in het parlement bevatte ook de duidelijkste erkenning dat de Brexit de Britten ook pijn kan sinds haar aantreden.
"We begrijpen dat uit de EU treden consequenties heeft voor Groot-Brittannië", zei ze.
"We weten dat we invloed verliezen op de regels die gelden voor de Europese economie. We weten dat Britse bedrijven die handelen met de EU zich moeten houden aan regels die zijn opgesteld door instituten waar we zelf geen deel meer van uitmaken, met als we doen op andere overzeese markten. We accepteren dat."
Daarmee neemt ze duidelijk afstand van eerdere uitlatingen van sommige minsters die stelden dat het nauwelijks iets zal kosten om de EU te verlaten. Dit kan duiden op het verlagen van de verwachtingen van wat de komende twee jaar bereikt kan worden.
Ze wil geen Brexit zonder nieuwe overeenkomst
Minister van Buitenlandse Zaken Boris Johnson heeft ondubbelzinnig beweerd dat uit de EU stappen op WTO-voorwaarden "perfectly okay" zou zijn. Maar May maakte in haar brief aan Tusk duidelijk dat ze het daar niet mee eens is door te schrijven dat "dit niet de uitkomst is die beide partijen zouden moeten willen."
Maar ze wil dat wel als stok achter de deur houden
Terwijl de toon van de brief en haar verklaring veel zachter was dan in het verleden, bevat de brief één belangrijk dreigement.
Terwijl ze erop wees dat ze uittreden zonder nieuwe overeenkomst wil vermijden, koppelde ze dat ook aan het dreigement dat de Britten eruit kunnen stappen zonder deal, ook niet op het gebied van veiligheid.
"Als we de Europese Unie toch verlaten zonder nieuwe overeenkomst is de uitgangspositie dat we moeten handelen volgens de voorwaarden van de World Trade Organisation", schrijft ze aan Tusk.
Daar voegt ze daarna aan toe: "Als we geen nieuwe overeenkomst kunnen sluiten zou dat op veiligheidsgebied betekenen dat de samenwerking in de strijd tegen criminaliteit en terrorisme zwakker wordt. In dat scenario moeten zowel het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie om zien te gaan met de verandering, maar dat is niet de uitkomst die beide partijen moeten willen. Daarom moeten we hard werken om dat scenario te voorkomen."
Een woordvoerder van de premier werd vandaag meerdere malen gevraagd of dat een dreigement was om de Britse samenwerking met de EU op het gebied van veiligheid op te zeggen als de EU geen vrijhandelsverdrag aanbiedt voordat de Brexit een feit is.
En elke keer was het antwoord dat "het simpelweg een feit is".
Lees de hele afscheidsbrief van Theresa May hier:
