Zeven op de tien Nederlanders vindt dat het koningshuis zich moet verantwoorden voor de kosten die het maakt. Dat blijkt uit de Koningsdag-enquête van bureau Ipsos in opdracht van de NOS.
Maar over welke bedragen hebben we het eigenlijk?
Het Koninklijk Huis staat dit jaar voor 41,4 miljoen euro in de boeken van de overheid.
Willem-Alexander krijgt een “grondwettelijke uitkering” van 888.000 euro. Máxima moet het doen met 352.000 euro en prinses Beatrix met 502.000 euro.
Trendvolgers van ambtenaren
De uitkeringen stijgen elk jaar, maar niet meer dan andere ambtenaren. De drie leden van het Koninklijk Huis zijn zogeheten ’trendvolgers’, met name van de vicepresident van de Raad van State.
Als de ambtenaren jaren op de nullijn zitten, zitten zij dat ook. Als de ambtenaren er wat bij krijgen, krijgen zij dat ook.
Dat leidt soms tot gekke situaties. Zo kregen Willem-Alexander, Máxima en Beatrix in 2015 een eenmalig extraatje van 500 euro, omdat de vakbonden een nieuwe cao voor ambtenaren hadden bedongen.
De drie leden van het Koninklijk Huis krijgen naast hun uitkering ook een onkostenvergoeding, waarvan ze bijvoorbeeld hun meest directe medewerkers moeten betalen. Willem-Alexander krijgt hiervoor 4,66 miljoen euro. Máxima en Beatrix moeten het doen met respectievelijk 606.000 euro en 1 miljoen euro aan onkostenvergoeding.
Wat levert koningshuis op?
De eeuwige vraag is of de kosten van het koningshuis opweegt tegen de voordelen. Ja, koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Beatrix ontvangen een flinke uitkering en hoeven daarover geen loon- en inkomstenbelasting te betalen. Maar daar staat tegenover dat de koning op buitenlandse handelsmissies mogelijk deuren kan openen die anders gesloten blijven.
Uit een onderzoek van Regioplan uit 2011 naar de effecten van economische missies, blijkt dat ruim de helft van de deelnemende bedrijven aangeeft economisch voordeel uit de deelname te hebben behaald. Van de ondervraagde bedrijven die de missie succesvol achtten, geeft ruim twee derde aan dit te danken te hebben aan de contacten van Nederlandse bewindspersonen. De rol van het Koninklijk Huis wordt niet gespecificeerd.
Professor macro-economie Harry van Dalen van de universiteit van Tilburg becijferde een aantal jaar geleden dat een monarchie de economie stimuleert met jaarlijks 1 procent groei. Het koningshuis levert volgens hem de Nederlandse economie jaarlijks 4 tot 5 miljard euro op.
Beleggingsportefeuille van de koning
Tegenargument is dat het koningshuis zichzelf prima kan bedruipen. De koninklijke familie heeft een "vermogen van honderden miljoenen, misschien wel hoger dan een miljard euro", zei onderzoeksjournalist Philip Dröge onlangs tegenover Business Insider. "Dat is natuurlijk afhankelijk van de beurskoersen en de hoogte van andere investeringen."
"Het zijn bijzonder rijke mensen met een groot beleggingsportfolio", aldus Dröge. "We weten uit allerlei bronnen dat ze aandeelhouders zijn van Koninklijke Olie (het huidige Shell, red.) en ABN Amro – dat het nu aardig op de beurs doet. Verder zijn er nog een aantal andere investeringen aan het licht gekomen, zoals onroerend goed."
